Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

рэалі́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да рэаліст.

рэалісты́чнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць рэалістычнага. Рэалістычнасць апісання. □ Пры ўсёй рэалістычнасці тэндэнцый, «прадметнасці», «рэчавасці» паэзія Коласа нясе .. немалы зарад рамантычнасці. Навуменка.

рэалісты́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які выходзіць з разумення і ўліку рэальных абставін; практычны. Рэалістычны падыход да жыцця. □ З гэтага боку, з боку тонкай чуласці і лёгкага містыцызму, .. [Лабановіч] бачыў яго [Турсевіча] першы раз, дасюль лічачы яго чалавекам пераважна рэалістычнага складу. Колас.

2. Які кіруецца прынцыпамі рэалізму (у 1 знач.), заснаваны на прынцыпах рэалізму. Рэалістычны напрамак у літаратуры. □ «Ваўкалак» [А. Абуховіча] — твор рэалістычны, у ім яскрава выявіліся вольналюбівыя настроі і імкненні працоўнага люду. Казека.

рэа́лія, ‑і, ж.

Кожная рэч матэрыяльнага свету.

[Ад лац. res — рэч.]

рэало́гія, ‑і, ж.

Сукупнасць метадаў даследавання плыні і дэфармацыі рэальных асяроддзяў (вадкасцей, дысперсных сістэмі пад.).

[Ад грэч. rhéos — плынь і logos — навука.]

рэа́льнасць, ‑і, ж.

1. Аб’ектыўная рэчаіснасць; з’явы, факты, рэчы аб’ектыўнай рэчаіснасці. Жыццёвы матэрыял заўсёды праходзіў адпаведную творчую апрацоўку і набываў новыя якасці, станавіўся арганічным сплавам рэальнасці і мастацкага домыслу. С. Александровіч. Штохвіліны думка ўспыхвае трывожнай іскрай, шукае апоры ў навакольнай рэальнасці — цішыні лесу, цёмных начных дрэвах. Навуменка. Адно, што было некатораю рэальнасцю, гэта — запіска ад рэдактара Уласюка на імя інжынера Блока. Колас.

2. Уласцівасць рэальнага. Рэальнасць планаў.

•••

Аб’ектыўная рэальнасць — усё тое, што існуе па-за свядомасцю і незалежна ад яе.

рэа́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які існуе ў рэчаіснасці; не ўяўны. Рэальны прадмет. Рэальны факт. □ Адлюстраванне лодкі ў возеры нічым не адрознівалася ад рэальнай лодкі на паверхні. В. Вольскі. // Сапраўдны, яўны. «Грамада» з кожным днём расла і набірала сілы, станавілася рэальнай пагрозай для акупацыйных планаў урада на «крэсах усходніх». Машара.

2. Заснаваны на разуменні і ўліку наяўных умоў, абставін. Рэальны погляд на жыццё. Рэальная ацэнка абставін.

3. Які можа быць ажыццёўлены, здзейснены. Рэальныя планы. Рэальны тэрмін.

4. Уст. Тое, што і рэалістычны (у 2 знач.).

•••

Рэальнае вучылішча гл. вучылішча.

Рэальная заработная плата гл. плата.

рэаніматалагі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да рэаніматалогіі, звязаны з ёй. Рэаніматалагічныя мерапрыемствы.

рэаніматало́гія, ‑і, ж.

Раздзел медыцыны, які вывучае асноўныя заканамернасці згасання і аднаўлення функцый арганізма.

рэанімато́лаг, ‑а, м.

Спецыяліст у галіне рэаніматалогіі.