Verbum

аксіяматы́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да аксіёмы. // З уласцівасцямі аксіёмы.

аксю́маран, ‑а, м.

Стылістычны прыём наўмыснага спалучэння слоў процілеглага сэнсу, у выніку чаго ўзнікае новы сэнсавы змест (белая варона, гаючы боль).

[Грэч. axýmoron — дасціпна-недарэчнае.]

акт, ‑а, М акце, м.

1. Разавае выяўленне чалавечай дзейнасці; учынак, падзея. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з Усходняй — важны гістарычны акт. Агрэсіўны акт. Тэрарыстычны акт. □ Смельчакі, якія, зняўшы паставых, укралі Віцю.., завяршылі яшчэ адзін акт сапраўднай дружбы. Брыль.

2. Афіцыйны дакумент; пратакол, запіс аб якім‑н. юрыдычным факце. Дзяржаўны акт на вечнае карыстанне зямлёй. Абвінаваўчы акт. Скласці акт. Старадаўнія акты і граматы.

3. Закончаная частка драматычнага твора або спектакля. Камедыя ў трох актах.

•••

Акты грамадзянскай стану — запісы спецыяльнымі органамі фактаў нараджэння, смерці, шлюбу і пад.

[Лац. actus.]

акта́ва, ‑ы, ж.

1. Спец. Восьмая ступень гамы, а таксама інтэрвал паміж бліжэйшымі аднайменнымі гукамі рознай вышыні.

2. Вельмі нізкі бас.

3. Спец. Васьмірадковая страфа, у якой першыя шэсць радкоў аб’яднаны дзвюма перакрыжаванымі рыфмамі, а два апошнія — сумежнай рыфмай.

[Лац. octava — восьмая.]

а́ктавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да акта (у 2 знач.). Актавыя запісы.

•••

Актавая зала гл. зала.

акта́эдр, ‑а, м.

Спец. Цела, абмежаванае васьмю правільнымі трохвугольнікамі; васьміграннік.

[Ад грэч. oktō — восем і hedra — аснова, паверхня, старана.]

актры́са, ‑ы, ж.

Жан. да акцёр.

актуалізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.

Зрабіць (рабіць) больш актуальным.

актуаліза́цыя, ‑і, ж.

Паварот да найбольш важнага, адпавядаючага патрабаванням сучаснасці. Актуалізацыя навукова-даследчай праблематыкі.

актуа́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць актуальнага; адпаведнасць запатрабаванням сучаснасці. Актуальнасць тэмы. Страціць актуальнасць.