першапрахо́дчык, ‑а, м.
Той, хто першы праклаў шлях, даследаваў, асвоіў якія‑н. краіны, тэрыторыі і пад. // Пра таго, хто пракладвае першыя шляхі ў чым‑н., першым асвойвае што‑н. новае. Першапраходчыкі новых трас.
першапрычы́на, ‑ы, ж.
Асноўная, першапачатковая прычына чаго‑н. Багатая культурная спадчына, атрыманая Беларуссю ад XI–XIII стст.. была для яе ўвогуле адной з першапрычын далейшага шырокага культурнага развіцця. Лойка.
першара́днасць, ‑і, ж.
Уласцівасць першараднага.
першара́дны, ‑ая, ‑ае.
Галоўны, асноўны, найважнейшы. Партрэт займае ў кампазіцыі балады першараднае месца. У. Калеснік. Савецкі Саюз надае першараднае значэнне пытанню забеспячэння міру. «Звязда».
першаразра́днік, ‑а, м.
Спартсмен першага разраду.
першаразра́дны, ‑ая, ‑ае.
Аднесены да першага разраду (па якой‑н. класіфікацыі). Першаразраднае атэлье. Першаразрадны рэстаран.
першаро́дзячая,
Якая родзіць упершыню. Першародзячая жанчына. // у знач. наз. першаро́дзячая, ‑ай, ж. Тая, што родзіць упершыню.
першаро́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Уст. Які нарадзіўся першым, раней за ўсіх астатніх. Першарадны сын.
2. перан. Кніжн. Які захоўвае свой натуральны стан, некрануты. Удалечыні ад заводскіх гудкоў, шуму вялікіх гарадоў.. [у Карпатах] пануе першародная цішыня. «Звязда». [Веньямін:] — Перад намі некранутая першародная прыгажосць. Будзем жа убіраць яе вачамі і вушамі, удыхаць грудзямі. Навуменка. Вунь зубастым каўшом праразае канаву Экскаватар праз глей першародных пластоў. Звонак. // Першапачатковы. Заўсёды, як гляне даўніна сівая У вочы, нібыта настаўнік суровы, Свой сэнс першародны тады набываюць І фарбы і гукі, пачуцці і словы. Панчанка. Многія з запісаных этнографам варыянтаў даюць магчымасць сцвярджаць, што пэўныя беларускія народныя песні, якія спяваюцца цяпер і вядомы вельмі шырока, «выраслі» з тых, што бытавалі ў першароднай форме ў XIX ст. і яшчэ раней. Саламевіч.
першаро́дства, ‑а, н.
1. Уст. Старшынство па нараджэнню сярод братоў.
2. перан. Кніжн. Права старэйшага, першага, вядучага. Страціць права першародства. // Першааснова чаго‑н. Шатландзец пачынае цудоўна гаварыць па-беларуску, не страчваючы пры гэтым ні кроплі свайго шатландскага першародства. Зарыцкі.