Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

вако́лле, ‑я, н.

Разм. Мясцовасць, прастора вакол чаго‑н.; наваколле. Лажыўся на зямлю вечар і засцілаў цеменню ўсё ваколле. Каваль.

вако́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Размешчаны наўкола. Вакольныя нівы. □ Адсюль добра відны вакольныя вёскі, зялёныя палі з лугамі, лес за сялом. Каваль.

2. Які ляжыць у баку ад самага кароткага шляху, кружны. Ехаць вакольнай дарогай. □ [Мужчыны] выйшлі на Жукаву вуліцу, каб абагнуць рынак і вакольным шляхам спусціцца на Лог. Гартны.

3. у знач. наз. вако́льнае, ‑ага, н. Навакольнае асяроддзе. У некаторых апавяданнях наглядаецца чулае, індывідуальнае ўспрыманне ўсяго вакольнага. Чорны.

ва́кса, ‑ы, ж.

Мазь для чысткі скуранога абутку.

[Ад ням. Wachs — воск.]

ваксава́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. ваксаваць.

ваксава́цца, ‑суецца; незак.

Зал. да ваксаваць.

ваксава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; незак., што.

Мазаць, чысціць абутак ваксай. Ваксаваць боты.

вакуо́лі, ‑яў; адз. вакуоля, ‑і, ж.

Невялікія, звычайна шарападобныя поласці ў клетках жывёльных і раслінных арганізмаў.

[Ад лац. vacuus — пусты.]

ва́куум, ‑у, м.

Спец. Разрэджаны стан газаў або паветра ў закрытым прыборы або пасудзіне; беспаветраная прастора.

[Лац. vacuum — пустата.]

ва́куумны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да вакууму. Вакуумныя помпы.

вакхана́лія, ‑і, ж.

1. У Старажытным Рыме — свята ў гонар бога віна і весялосці Вакха.

2. перан. Разгульнае баляванне; оргія.