Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ако́п, ‑а, м.

Земляное ўмацаванне ў выглядзе выкананага рова з насыпам (валам), якое прыкрывае ад куль і асколкаў; траншэя. Толькі сягоння спраў кожнаму шмат: Коласу — вырасціць жменю зярнят, Сонцу — стаптаныя травы падняць, Ветру — акопы пяском зараўняць. Танк. Баязліўца куля і ў акопе страчае, смелага і на акопе мінае. Прыказка.

ако́пванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. акопваць — акапаць і акопвацца — акапацца.

ако́пвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да акапацца. Пехацінцы хутка займалі пры рацэ рубяжы, акопваліся. Мележ.

2. Зал. да акопваць.

ако́пваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да акапаць.

ако́пнік, ‑а, м.

Разм. Той, хто знаходзіцца ў акопах; салдат, франтавік. Гранатны бой-агонь Акопнікі ўзнялі. Пушча. Але пачуў я нешта новае ад салдат-акопнікаў. Якімовіч.

ако́пны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да акопа. Акопныя работы.

•••

Акопная вайна гл. вайна.

ако́раны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад акарыць.

2. у знач. прым. Ачышчаны ад кары. І вочы яго і нос, непамерна доўгі і чырвоны, пабіты на дзірачкі, як акораная чачоткавая бяроза, і ўся постаць дзеда Піліпа ператвараецца ў знак запытання. Колас. Сярод акораных васкова-жоўтых елак былі раскіданы буданы. Карпаў.

ако́рачны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які прызначаны, служыць для акорвання. Акорачны станок.

ако́рванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. акорваць — акарыць.

ако́рвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да акорваць.