Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

разьбя́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.

Разм. Займацца мастацкай разьбой.

раз’ю́шанасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан раз’юшанага.

раз’ю́шаны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад раз’юшыць.

2. у знач. прым. Які ашалеў ад злосці, раз’ятраны, разлютаваны. Раз’юшаны звер. □ Злы, раз’юшаны, са сцятымі зубамі, з ссунутымі брывамі пераступіў .. [войт] парог свае хаты. Колас. Раз’юшаная, ашалелая ад рэўнасці жанчына стукае з усяе сілы ў дзверы. «Полымя». Раз’юшаны .. бугай .. прыпёр хлопчыка да дуба, узняў высока на рогі і кінуў вобзем. Краўчанка. // Які адлюстроўвае крайняе ўзбуджэнне, шаленства. Прычыніўшы за сабою дзверы, .. [Понтус] шукаў раз’юшанымі вачыма жонкі. Карпаў. // перан. Шалёны, неўтаймаваны. Як толькі мы выйшлі за браму, раз’юшаны вецер наляцеў на нас, закідваючы калючай снежнай трухой. Асіпенка.

раз’ю́швацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да раз’юшыцца.

2. Зал. да раз’юшваць.

раз’ю́шваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да раз’юшыць.

раз’ю́шыцца, ‑шуся, ‑шышся, ‑шыцца; зак.

Стаць раз’юшаным; разлютавацца. [Сенька] раз ударыў, раз’юшыўся, замахнуўся і яшчэ раз стукнуў. Краўчанка. Сабака таксама раз’юшыўся, ашчэрыў зубы. Дамашэвіч.

раз’ю́шыць, ‑шу, ‑шыш, ‑шыць; зак., каго.

Давесці да шаленства, ярасці. — Давай! Давай! — нецярпліва гулі людзі, каб нас больш раз’юшыць. Карпюк. Суд наклаў на яе сто рублёў штрафу. Гэта так раз’юшыла Марфу, што яна не памятала, як выскачыла на вуліцу. Сіняўскі.

разя́ва, ‑ы, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑е, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. груб. Рассеяны, няўважлівы чалавек. Ніна высунулася з будкі і закрычала: — Гэй, ты! Доўга варон будзеш лавіць? Разява! Шамякін.

разява́ка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам, м.; ДМ ‑вацы, Т ‑вакай (‑аю), ж.

Разм.

1. Той, хто бяздумна прыглядаецца да каго‑, чаго‑н. Збягаліся цікаўныя да сенсацый разявакі, газетныя рэпарцёры і ўсякі іншы народ. Лынькоў. На тратуарах спыняліся разявакі, праводзячы вачыма салдат. Гурскі.

2. Тое, што і разява. — Няхай не будзе разявакам і кладзе грошы так, каб не губляць, — даводзіў Толя. Пальчэўскі. Азіраюся назад, на свае сляды, і бачу на тым месцы, дзе круціўся, раздушаны грыб. А-я-яй, разявака... Місько.

разява́цтва, ‑а, н.

Разм. Крайняя рассеянасць і няўважлівасць; паводзіны разявакі. Карыстаючыся давер’ем, а ў асобных выпадках разявацтвам хатніх гаспадынь, .. [жанчына] займалася крадзяжом. «Звязда».