Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

раці́н, ‑у, м.

Шарсцяная, з завітым густым ворсам тканіна для верхняга адзення.

[Фр. ratine.]

рацінава́льны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які прызначаецца, служыць для рацінавання. Рацінавальная дошка.

рацінава́нне, ‑я, н.

Спец. Дзеянне паводле знач. дзеясл. рацінаваць.

рацінава́цца, ‑нуецца; незак.

Зал. да рацінаваць.

рацінава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак. і незак., што.

Спец. Завіць (завіваць) ворс на шарсцяной тканіне.

[Ад фр. ratiner.]

раці́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да раціну. // Пашыты з раціну. Рацінавае паліто.

рацпрапано́ва, ‑ы, ж.

Рацыяналізатарская прапанова. Начальнік усміхнуўся, нічога не адказаў — мусіць, быў задаволены вынаходствам, бо вечарам падпісаў ліст на выплату ганарару за рацпрапанову. Мыслівец.

рацыён, ‑у, м.

Норма харчовага забеспячэння для людзей і корму для жывёл. Сутачны рацыён. Уключыць у рацыён. □ [Зося:] — Кармавы рацыён мы разам з заатэхнікам складаеш у залежнасці ад узросту, вагі і прадукцыйнасці каровы. Стаховіч. [Лукаш:] — Цяпер саўгас, усё ўзята пад строгі ўлік. Фуражыр адважыць табе па рацыёну, і ні фунта лішняга. Ермаловіч.

[Ад лац. ratio, rationis — мера, разлік.]

ра́цыя 1, ‑і, ж.

Радыёстанцыя, звычайна перастаўная ці пераносная. Камбрыг Ермакоў звязаўся са штабам па рацыі, адтуль перадалі, што там усе гэтыя дні таксама ідуць безупынныя. Мележ.

[Скарачэнне, утворанае з пачатку і канца слоў радыё і станцыя.]

ра́цыя 2, ‑і, ж.

Падстава, сэнс, аснова. [Следчы:] — Пан Галезнік, мы ўсё ведаем, вам няма рацыі гуляць з намі ў хованкі. Сабаленка. [Мікола:] — Ці ж нам рацыя згадзіцца сваю Зосю за.. [Рыгора] аддаваць? Гартны. Распытваць у каго-небудзь пра машыну не было ніякай рацыі. Мы ж не ведалі ніводнай яе прыкметы. Лынькоў. // Слушнасць. Пасля некаторай дыскусіі, разваг і меркаванняў я прызнаў рацыю Яўмена Іванавіча. Ермаловіч.

•••

Мець рацыю гл. мець.

рацыяналізава́цца, ‑зу́ецца; незак.

Зал. да рацыяналізаваць.