Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

неразу́мны, ‑ая, ‑ае.

Які не выяўляе дастатковай кемлівасці; разумова абмежаваны, тупы. Неразумны чалавек. // Які супярэчыць разважлівасці, цвярозай думцы; бяссэнсавы. Неразумная ўпартасць. Неразумнае рашэнне. □ Міхась Ланкевіч паспрабаваў спрачацца. Даказваў, што загад неразумны. Асіпенка.

нерасклада́льны, ‑ая, ‑ае.

Такі, які нельга раскласці, падзяліць на састаўныя часткі; адзіны, непадзельны. Нераскладальнае словазлучэнне.

нераскры́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Які яшчэ не раскрыўся, не распусціўся (пра пупышкі, кветкі). Шышкі кедра паспяваюць толькі пад восень другога года і асыпаюцца нераскрытымі, з насеннем ўнутры. Гавеман.

2. Які застаўся нерастлумачаным, нявыяўленым. Нераскрытае злачынства. □ У зборніку [«Беларуская дарэвалюцыйная проза»] шырока прадстаўлены творы малавядомых пісьменнікаў, а таксама невядомых аўтараў, псеўданімы якіх асталіся нераскрытымі. С. Александровіч.

нераспазнава́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Такі, які цяжка адрозніць ад другога, вельмі падобны, аднолькавы. Нераспазнавальныя рысы аблічча.

2. Такі, які цяжка, немагчыма разгледзець, распазнаць. Нераспазнавальныя адценні.

нераспара́дчасць, ‑і, ж.

Уласцівасць нераспарадчага. Майстэрня часта працавала з перабоямі з-за недахопу запасных частак і нераспарадчасці Шнітава, але дырэктар і слухаць не хацеў, калі яму іншы раз гаварылі, што Шнітаў не на сваім месцы. Хадкевіч.

нераспара́дчы, ‑ая, ‑ае.

Які не ўмее распарадзіцца, праявіць ініцыятыву, арганізаваць, наладзіць што‑н. Нераспарадчы прараб.

нераспрацава́насць, ‑і, ж.

Якасць і стан нераспрацаванага. Нераспрацаванасць праекта.

нераспрацава́ны, ‑ая, ‑ае.

Які зусім не распрацоўваўся або слаба распрацаваны, не прадуманы ва ўсіх дэталях. Нераспрацаваная тэма. Нераспрацаваны план.

нераспяча́таны, ‑ая, ‑ае.

Які застаецца запячатаным. На стале ляжаў нераспячатаны ліст. Зарэцкі.

нерассядла́ны, ‑ая, ‑ае.

Такі, якога не рассядлалі, не паспелі рассядлаць. Нерассядланы конь.