Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

негаваркі́, ‑ая, ‑ое.

1. Не схільны ўступаць у размовы; маўклівы. Міхась, якога Леанід ведаў як негаваркога хлопца, на гэты раз расказваў пра сябе ахвотна. Шахавец. Негаваркія былі людзі ў гэты дзень. Лынькоў.

2. Які ўхіляецца ад размоў з людзьмі; замкнуты. Сцяпан захварэў на глыбокі зацяжны сум. Мая заставала яго дома ўнураным у кнігу і негаваркім. Дуброўскі.

негада́ны, ‑ая, ‑ае.

Нечаканы, неспадзяваны; непрадбачаны. Негаданы госць. □ — Паэзіі тут .. не абярэшся! — падхватвае Лабановіч. — Новыя мясціны, новыя людзі, негаданыя прыгоды падарожжа, начлег дзе-небудзь на ўлонні прыроды, касцёр, цёмнае неба і ясныя зоры... Колас.

не́гадзь, ‑і, ж.

Абл. Непагадзь. Касцы могуць касіць і ў негадзь, у дождж яшчэ лепш косіцца. Сабаленка.

негаманкі́, ‑ая, ‑ое.

Разм. Негаваркі, маўклівы. Негаманкі, спакойны Чапылоў іншы раз падыдзе да Кастуся, агледзіць яго работу. Прокша. // Які не робіць шуму; ціхі. Налева ад грудка — у засені старых негаманкіх хвой — могілкі. Васілевіч.

негара́чы, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае высокай тэмпературы, не стварае гарачыні. Негарачы чай. □ Негарачае восеньскае сонца залівала пакой святлом. Самуйлёнак.

2. Халаднаваты, памяркоўна цёплы. Негарачае лета.

негармані́чнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць негарманічнага; адсутнасць гармоніі.

негармані́чны, ‑ая, ‑ае.

Які пазбаўлены гармоніі; несуразмерны. Негарманічная мелодыя. Негарманічнае развіццё.

негару́часць, ‑і, ж.

Уласцівасць негаручага; няздольнасць да загарання.

негару́чы, ‑ая, ‑ае.

Такі, які не можа загарэцца, згарэць. Негаручыя тканіны.

негасі́мы, ‑ая, ‑ае.

Які ніколі не гасне. Негасімы агонь.