Verbum

вух, выкл.

1. Выражае пачуццё здзіўлення, захаплення і пад. перад сілай, незвычайнасцю чаго-н.

   • В., якое высокае дрэва!

2. Ужыв. як гукапераймальнае для перадачы моцнага і глухога гуку ад удару, выстралу і пад.

   • В., як садзяць гарматы!

вуха, ✂, н.

1. Орган слыху, а таксама вонкавая частка яго ў форме ракавіны.

   • Унутранае в.
   • Адмарозіць вушы.
   • Пачухаць за вухам.
   • Праваліцца па самыя вушы (вельмі глыбока).
   • Тугаваты (тугі) на в. (глухаваты).
   • На в. гаварыць (ціха, каля самага вуха таго, хто слухае).
   • Міма вушэй прапусціць што-н. (пакінуць без увагі).
   • В. рэжа або дзярэ (пра непрыемныя спевы, музыку; разм.).
   • Не бачыць каму-н. каго-, што-н. як сваіх вушэй (ніколі не ўбачыць, не атрымаць; разм.).
   • За вушы не адцягнеш каго-н. (вельмі падабаецца каму-н. што-н. і разм.).
   • Адным вухам (або краем вуха) чуў (не поўнасцю, без падрабязнасцей; разм.).
   • І сцены вушы маюць (тут могуць падслухваць).
   • Вушы наставіць (натапырыць) (пачаць прыслухоўвацца).
   • Трымаць вушы востра (не быць вельмі даверлівым, быць асцярожным, пільным; разм.).
   • У вушы ўвесці каму (падказаць каму-н. неабходнасць якога-н. дзеяння).
   • Як у вуху (зацішна, цёпла).

2. перан, звычайна адз. Здольнасць успрымаць гукі.

   • Чуткае в. ў каго-н.

3. часцей мн. У цёплай шапцы-вушанцы — бакавыя адкідныя часткі.

   • Шапка з вушамі.

4. У некаторых прадметаў: бакавая частка, прыстасаванне для падвешвання, пад’ёму.

   • Вушы цэбра.

◊

• І вухам не вядзе (разм.) — не звяртае ніякай увагі.

• Па вушы закахацца (разм.) — вельмі моцна.

• Па (самыя) вушы (разм.) — вельмі глыбока, многа, моцна; поўнасцю.

• Па (самыя) вушы ўвайсці ў справу.
• Дома работы па вушы.

• Ні вуха ні рыла (не разумее, не ведае і пад. і разм.) — зусім нічога (не разумее, не ведае і пад.).

|| памянш. вушка, ✂.

• За вушка ды на сонейка (выкрыць, прыцягнуць да адказнасці каго-н.).

|| прым. вушны, ✂.

• Вушныя хваробы.
• В. ўрач (па лячэнню вуха; разм).
• Вушная ракавіна.

вухавёртка, ✂, ж.

Прамакрылае насякомае з плоскім доўгім цельцам.

вухаць, ✂; незак.

Тое, што і вухкаць.

|| наз. вуханне, ✂.

вухнуць, ✂; зак.

1. Усклікнуць «вух».

   • Вухнуўшы, ударыў ломам па лёдзе.
   • Вухнула сава.

2. Тое, што і бухнуць (у 1 знач.).

   • Глуха вухнуў гром.

|| незак. вухкаць, ✂.

|| наз. вухканне, ✂.