Verbum

вуха назоўнік | ніякі род

1. Орган слыху, а таксама вонкавая частка яго ў форме ракавіны.

   • Унутранае в.
   • Адмарозіць вушы.
   • Пачухаць за вухам.
   • Праваліцца па самыя вушы (вельмі глыбока).
   • Тугаваты (тугі) на в. (глухаваты).
   • На в. гаварыць (ціха, каля самага вуха таго, хто слухае).
   • Міма вушэй прапусціць што-н. (пакінуць без увагі).
   • В. рэжа або дзярэ (пра непрыемныя спевы, музыку; размоўнае).
   • Не бачыць каму-н. каго-, што-н. як сваіх вушэй (ніколі не ўбачыць, не атрымаць; размоўнае).
   • За вушы не адцягнеш каго-н. (вельмі падабаецца каму-н. што-н. і размоўнае).
   • Адным вухам (або краем вуха) чуў (не поўнасцю, без падрабязнасцей; размоўнае).
   • І сцены вушы маюць (тут могуць падслухваць).
   • Вушы наставіць (натапырыць) (пачаць прыслухоўвацца).
   • Трымаць вушы востра (не быць вельмі даверлівым, быць асцярожным, пільным; размоўнае).
   • У вушы ўвесці каму (падказаць каму-н. неабходнасць якога-н. дзеяння).
   • Як у вуху (зацішна, цёпла).

2. перан, звычайна адз. Здольнасць успрымаць гукі.

   • Чуткае в. ў каго-н.

3. часцей мн. У цёплай шапцы-вушанцы — бакавыя адкідныя часткі.

   • Шапка з вушамі.

4. У некаторых прадметаў: бакавая частка, прыстасаванне для падвешвання, пад’ёму.

   • Вушы цэбра.
   • І вухам не вядзе (размоўнае) — не звяртае ніякай увагі.
   • Па вушы закахацца (размоўнае) — вельмі моцна.
   • Па (самыя) вушы (размоўнае) — вельмі глыбока, многа, моцна; поўнасцю.
   • Па (самыя) вушы ўвайсці ў справу.
   • Дома работы па вушы.
   • Ні вуха ні рыла (не разумее, не ведае і пад. і размоўнае) — зусім нічога (не разумее, не ведае і пад.).

|| памяншальная форма: вушка.

• За вушка ды на сонейка (выкрыць, прыцягнуць да адказнасці каго-н.).

|| прыметнік: вушны.

• Вушныя хваробы.
• В. ўрач (па лячэнню вуха; разм).
• Вушная ракавіна.