Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

вуаліраваць, ; незак.

Наўмысна рабіць што-н. не зусім ясным, зацяняць сутнасць чаго-н.

|| зак. завуаліраваць, .

  • У завуаліраванай форме.

вуаль, , ж.

  1. Тонкая празрыстая матэрыя.

  2. Кавалак такой матэрыі або сеткі, які прымацаваны да жаночага капелюша і закрывае твар.

    • Капялюш з вуаллю.
  3. Налёт на негатыве, які зніжае кантраснасць фотаздымка (спец.).

вугал, , м.

  1. У геаметрыі: плоская фігура, утвораная дзвюма лініямі, якія выходзяць з аднаго пункта.

    • Вяршыня вугла.
    • Прамы в. (90°).
    • Востры в. (меншы за 90°).
    • Тупы в. (большы за 90°).
    • Знешнія і ўнутраныя вуглы трохвугольніка.
    • Сагнуць што-н. пад вуглом.
  2. Месца, дзе сутыкаюцца, перасякаюцца два прадметы або два бакі чаго-н.

    • В. дома.
    • Пайсці за в.
    • З-за вугла зрабіць што-н. (перан. спадцішка).
  3. Частка пакоя, які здаецца ў наймы, кут (у 2 знач.).

    • Наймаць в.
  4. Наогул прыстанак, месца, дзе жывуць.

    • Мець свой в.

|| памянш. вугалок, .

|| прым. вуглавы, .

вугаль, , н.

  1. (мн. вуглі́). Цвёрдае гаручае выкапнёвае рэчыва арганічнага паходжання.

    • Каменны в.
    • Буры в.
  2. (мн. вуглі́ і вугалі́). Рэшткі няпоўнага згарання драўніны; кавалак абгарэлага дрэва.

    • Драўляны в.
    • Выграбі вугалі з печы.

  • Белы вугаль — пра рухаючую сілу вады.

  • Блакітны вугаль — пра рухаючую сілу ветру.

|| памянш. вугалёк, , вугельчык, і вугольчык, .

|| зб. вуголле, .

|| прым. вугальны, .

вугальшчык, , м.

  1. Той, хто здабывае вугаль, шахцёр.

  2. Той, хто вырабляе драўняны вугаль.

|| ж. вугальшчыца, .

|| прым. вугальшчыцкі, .

вуглаваты, .

  1. З выступамі і вугламі, няроўны.

    • Вуглаватыя камяні.
    • Вуглаватая постаць (з востра выступаючымі абрысамі).
  2. перан. Няўклюдны, нязграбны.

    • Вуглаватыя рухі.

|| наз. вуглаватасць, .

вуглавы, .

  1. гл. вугал.

  2. Які знаходзіцца на вуглу або ў вуглу.

    • В. дом.
    • В. пакой.
    • В. ўдар (у спорце: удар з вугла поля).
  3. Які мае адносіны да вымярэння вуглоў (спец.).

    • В. градус.

вугламер, , м.

Тэхнічная прылада для вымярэння вуглоў.

|| прым. вугламерны, .

  • Вугламерныя інструменты.

вуглевадарод, , м.

Хімічнае злучэнне вугляроду і вадароду.

|| прым. вуглевадародны, .

вуглевыпальванне, , н. (спец.).

Выраб драўнянага вугалю шляхам спальвання драўніны.