Verbum

дзерці, ✂; незак.

Тое, што і драць.

дзесьці, прысл.

У нейкім, дакладна не вызначаным месцы.

• Д. я сустракаў гэтага чалавека.
• Ён служыць д. на поўначы.

дзесятак, ✂, м.

1. Адзінка падліку, роўная дзесяці, а таксама дзесяць аднолькавых прадметаў.

   • Д. яек.
   • Да яго звяртаюцца дзесяткі людзей.

2. Дзесяць год узросту.

   • Дзевяты д. пайшоў (мінула восемдзесят гадоў).

3. мн. Перадапошняя лічба шматзначнага ліку.

   • Клас адзінак, дзесяткаў, соцень.

◊

• Не з баязлівага дзесятка хто (разм.) — пра смелага, рашучага чалавека.

дзесятка, ✂, ж.

1. Лічба 10.

   • Трапіць у дзесятку (дакладна ў цэнтр мішэні).

2. Назва чаго-н., што змяшчае ў сабе дзесяць адзінак, напр. група з дзесяці чалавек, ігральная карта з дзесяццю ачкамі.

3. Назва чаго-н., абазначанага лічбай 10 (разм.).

   • Паехаў на дзесятцы (на трамваі, тралейбусе, аўтобусе пад № 10).

4. Тое, што і дзесяцірублёўка (разм.).

   • Размяняць дзесятку.

дзесятковы, ✂.

Заснаваны на лічэнні дзесяткамі.

• Дзесятковая сістэма мер і вагі.

○

• Дзесятковыя дробы — сістэма лічбавага адлюстравання дробных колькасцей пры дапамозе раскладання на дзесятыя, сотыя, тысячныя і т.д. часткі цэлага.

дзесятнік, ✂, м.

Асоба ніжэйшага тэхнічнага персаналу, якая кіруе групай рабочых на будаўніцтве, лясных распрацоўках і інш.

дзесяты, ✂.

1. гл. дзесяць.

2. дзесятая. Які атрымліваецца пры дзяленні на дзесяць.

   • Дзесятая частка.
   • Адна дзесятая (наз.).

дзесяцера, ✂; ліч., зб.

1. З назоўнікамі мужчынскага і ніякага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з ас. займ. мн. л. і без залежнага слова: колькасць дзесяць.

   • Д. сыноў.
   • Д. сірот.
   • Іх там працавала д.: шэсць мужчын і чатыры жанчыны.
   • Д. свіней.
   • Нас было д.
   • Усё дзелім на дзесяцярых.

2. З назоўнікамі, якія абазначаюць маладых істот: колькасць дзесяць.

   • Д. дзяцей.
   • Д. цялят.

3. звычайна Н і В. З множналікавымі назоўнікамі: дзесяць прадметаў.

   • Д. нажніц.
   • Д. саней.
   • Д. сутак.

4. З некаторымі назоўнікамі, якія абазначаюць прадметы і існуюць або носяцца ў пары: дзесяць пар.

   • Д. ботаў.
   • Мароз такі, што хоць д. рукавіц надзявай.

◊

• За дзесяцярых — так, як могуць толькі дзесяцера.

• Працаваць за дзесяцярых.

дзесяці...

Першая частка складаных слоў са знач.:

1. што змяшчае дзесяць якіх-н. адзінак, напр. дзесяцірублёвы, дзесяцітонны, дзесяціствольны;
2. які адносіцца да дзесяці, да дзесятага, напр. дзесяцігадзінны (цягнік), дзесяцікласнік.

дзесяціборац, ✂, м.

Спартсмен, удзельнік дзесяціборства.