Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дзякаваць, ; незак.

Выказваць падзяку каму-н. за што-н.

  • Дзякую вам за добрую працу!

  • Шчыра дзякую — пачціва-ветлівае выказванне падзякі.

|| зак. падзякаваць, .

дзяковіч, , м. (разм.).

Сын дзяка.

дзякоўна, , ж. (разм.).

Дачка дзяка.

дзякуй

  1. Ужыв. як выражэнне падзякі; дзякую.

    • Д. таварышам, што дапамаглі.
    • Д. за хлеб-соль.
  2. дзякуй, нескл., н. Падзяка, удзячнасць.

    • Вялікі (вялікае) д.
    • Партызанам — народнае д.!

  • Дзякуй (дзякаваць) богу (разм.) — у сэнсе: добра, нядрэнна.

  • Дзякуй за ласку (разм. іран.) — ужыв. як выражэнне нязгоды з чым-н.

  • За дзякуй (разм.) — бясплатна (рабіць што-н.).

дзякуючы, прыназ.

З прычыны, з-за, з дапамогай.

  • Паправіўся д. медыцыне.
  • Выратаваўся д. выпадку.

дзяленне, , н.

  1. гл. дзяліць, -цца.

  2. Матэматычнае дзеянне, шляхам якога пазнаецца, у колькі разоў адна велічыня большая за другую.

    • Д. лікаў.
    • Д. дробаў.
  3. Спосаб размнажэння ў прасцейшых арганізмаў і клетак.

    • Д. клетак.
  4. Адлегласць паміж дзвюма рыскамі на вымяральнай шкале.

    • Ртуць на тэрмометры паднялася на тры дзяленні.

дзялільны, .

  1. Які адносіцца да дзялення (у 2 знач.).

  2. Прызначаны для нанясення дзяленняў на вымяральныя шкалы (спец.).

    • Д. цыркуль.
    • Дзялільная машына.

дзялімае, , н.

Лік або велічыня, якая падвяргаецца дзяленню.

дзялімасць, , ж.

Уласцівасць цэлага ліку дзяліцца на другі цэлы лік без астачы.

  • Адзнакі дзялімасці.

дзяліцца, ; незак.

  1. Валодаць здольнасцю дзяліцца на другі лік без астачы.

    • Дзесяць дзеліцца на пяць.
  2. Падзяляцца на часці.

    • Вучні дзеляцца на групы.
  3. Раздзяляць маёмасць з кім-н.

    • Дзяліліся сыны з бацькамі.
  4. чым і з кім. Аддаваць каму-н. частку свайго чаго-н.

    • Д. апошнім кавалкам хлеба.
  5. перан., кім з чым. Узаемна абменьвацца чым-н.

    • Д. думкамі.
    • Д. вопытам.

|| зак. падзяліцца, і раздзяліцца, .

|| наз. дзяленне, і раздзяленне, .