Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

эге́² і эге-ге́, выкл.

Ужыв. пры выяўленні чаго-н. важнага ці нечаканага ў знач. «вось яно што», «вось яно як»; для выказвання здзіўлення, недаверу.

Эге!

Аказваецца вось у чым справа!

Эге!

Куды хапілі!

эгі́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

У старажытнагрэчаскай міфалогіі — шчыт Зеўса як сімвал заступніцтва і гневу багоў.

Пад эгідай чыёй (высок.) — пад чыім-н. кіраўніцтвам, заступніцтвам.

эдэльве́йс, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -у. Горная травяністая расліна, суквецце якой падобна на белую зорку.

2. -а. Кветка гэтай расліны.

эзо́павы, -а і эзо́паўскі, -ая, -ае.

Мова, стыль і пад., багатыя алегорыямі, намёкамі і іншымі прыёмамі з мэтай скрыць прамы (асноўны) сэнс выказвання.

Эзопава мова.

Эзопаўскі стыль.

эка...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. экалагічны, напр.: экафонд, экацэнтр.

экало́гія, -і, ж.

1. Навука аб узаемадзеянні раслінных і жывёльных арганізмаў паміж сабой і з навакольным асяроддзем, а таксама іх стане.

Э. раслін.

Э. глебы.

Э. лесу.

2. перан. Чысціня, правільнасць, абумоўленыя гарманічнымі суадносінамі элементаў; клопат аб такой чысціні.

Э. культуры.

Э. мовы.

Сацыяльная э. (узаемадзеянне чалавека, грамадства і навакольнага асяроддзя).

|| прым. экалагі́чны, -ая, -ае.

Э. стан вадаёма.

Экалагічныя росшукі.

Экалагічная этыка.

Экалагічна (прысл.) чыстае асяроддзе.

Экалагічна (прысл.) чыстыя прадукты.

эканамі́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

Спецыяліст у галіне эканомікі; эканамічных навук.

|| ж. эканамі́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. эканамі́сцкі, -ая, -ае.

эканамі́чны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да эканомікі; гаспадарчы.

Эканамічная палітыка.

Эканамічныя законы.

Э. эфект.

Эканамічная выгада.

2. Які дае эканомію, выгадны ў гаспадарчых адносінах.

Э. рухавік.

|| наз. эканамі́чнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

экано́м, -а, мн. -ы, -аў, м. (уст.).

1. Гаспадарлівы, ашчадны чалавек.

2. Загадчык гаспадаркі.

|| ж. экано́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак (да 2 знач.).

экано́міка, -і, ДМ -міцы, ж.

1. Сукупнасць вытворчых адносін, якія адпавядаюць дадзенай ступені развіцця прадукцыйных сіл грамадства; пануючы спосаб вытворчасці ў грамадстве.

Э. пераходнага перыяду.

2. Арганізацыя, структура і стан гаспадарчага жыцця або якой-н. гаспадарчай дзейнасці.

Э. прамысловасці.

Э. сельскай гаспадаркі.

3. Навуковая дысцыпліна, што вывучае якую-н. галіну вытворчай, гаспадарчай дзейнасці.

Э. працы.

|| прым. эканамі́чны, -ая, -ае.

Э. крызіс.