Verbum

там, прысл. і часціца.

1. прысл. У тым месцы, не тут. Вось гуляе багач, Аж палац той дрыжыць, А пад брамаю плач — Там сіротка стаіць. Купала. А там, за ціхаю дарогай, Шуміць бярэзнік малады. Колас. — Адтуль, адтуль заходзь — там самая рыба ходзіць! — раіць дзед [Міколку]. Лынькоў. // Пры паўтарэнні (там... там...) у пачатку двух або некалькіх сказаў, частак яго абазначае «у адным месцы...», «у іншым месцы». Там абгрызен ствол, а там галінка, То макушка з’едзена асінкі. Бялевіч. Там панаваў страшэнны ўціск, Там часта чуцен быў жалобны піск Бязвіннае ахвяры. І вось паўстаў крылаты пралетарый. Крапіва. // Ужываецца пры паведамленне каб паказаць (але пе дакладна), дзе што‑н. адбылося, дзе штосьці ляжыць, знаходзіцца. — Дзе ты быў? — Там і там, кажа.

2. прысл. Потым, затым, далей. Там відаць будзе. □ [Людзі] найбольш думалі пра дзённы свой заработак, а там хай сабе .. хоць спыняць зусім гэтую работу. Чорны.

3. часціца. Разм. Выкарыстоўваецца ва ўступальных зваротах: «хто б там ні», «што б там ні» і пад., узмацняючы ўяўленне пра любую магчымасць (разумення, тлумачэння чаго‑н.). Таварышу Беразоўскаму што б там ні было трэба было скампраметаваць Шэмета як начальніка палітаддзела. Лобан. Як бы там ні было, а праседзець цэлы дзень на возе нялёгка. Якімовіч.

4. часціца. Разм. У спалучэнні з займеннікам «які» і прыслоўямі «дзе», «калі», «куды» выкарыстоўваецца для ўзмацнення адмаўлення чаго‑н., указання на немагчымасць здзейсніць што‑н. Алена коса зірнула на яе. Міхаліна тым часам нагнулася, узяла жменьку льну, пацерла ў руках і паспрабавала рваць. Дзе там! Не рвецца. Чарнышэвіч. [Мікола:] Мы яшчэ пагаворым .. — [Пытляваны:] Куды там! Пуд солі з’ясі, не дагаворышся. Крапіва. [Грыша:] — Ох і добрая пуга будзе ў цябе, Тонік. — Дзе там... Няма з чаго біч сплесці... Капыловіч.

5. часціца. Разм. Выкарыстоўваецца ў пабуджальных сказах для ўзмацнення пабуджальнасці. — Эй, на бок там, бо вось па вушах! — замахнуўся .. [дзядзька] пугай. Брыль. [Цётка:] Любачка, пакладзі там у торбачку мне сала, хлеба, мядку... Кучар.

•••

Адна нага тут, другая там гл. нага.

Там і тут; там і сям; тут і там — у розных месцах, усюды.

То там, то тут; то тут, то там; то там, то сям — то ў адным месцы, то ў іншым. У лесе — лістапад. То тут, то там бясшумна падае з дрэў рознакаляровае лісце. Ігнаценка.

Што там і чаго там — нічога, не варта турбавацца, саромецца.

Што я (ты, ён) там забыў? гл. я.

Як бы там (што б там) ні было гл. быць.

тамага́ўк, ‑а, м.

Ударная кідальная зброя паўночнаамерыканскіх індзейцаў у выглядзе сякеркі або дубінкі.

тамада́, ‑ы, ДМ ‑дзе, м.

Асоба, якая вядзе банкет. Дзе абвалаў, вадаспадаў Рэха гэткае лунае, Што не чутна, за каго там Тамада тост абвяшчае. Зразумела, пераможцам. Танк. Шалва Дад[ыя]ні — нязменны тамада і мудры гаспадар стала — сядзіць разам з Эдуардам Людвігавічам і Уладзімірам Кавальскім. Хведаровіч.

[Грузінскае.]

та́мака, прысл.

Разм. Там. Што б мы ўсе сказалі, каб дзе-небудзь убачылі, як, скажам, сабака паказаў лапай, што вось тамака бяжыць заяц? Маўр.

тамары́кс, ‑а, м.

Дрэва або куст сямейства тамарыксавых з дробнымі кветкамі, сабранымі ў гронкі, расце ў пустынях і стэпах Паўднёвай Еўропы, Афрыкі і Азіі. / ‑у; у знач. зб. Зараснік тамарыксу.

[Лац. tamarix.]

тамары́ксавы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да тамарыкса. Тамарыксавы куст.

2. у знач. наз. тамары́ксавыя, ‑ых. Сямейства двухдольных раслін, якія растуць у стэпах і пустынях Паўднёвай Еўропы, Афрыкі і Азіі.

тамары́нд, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Трапічнае вечназялёнае дрэва сямейства бабовых, плады якога выкарыстоўваюцца ў медыцыне і кандытарскай прамысловасці. / ‑у; у знач. зб. Нарэзаць тамарынду.

2. ‑у; толькі адз. Драўніна гэтага дрэва.

[Ням. Tamarinde з араб.]

тамары́ндавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да тамарынду, уласцівы яму. Тамарындавыя плады.

тамары́ск, ‑а і ‑у, м.

Тое, што і тамарыкс.

тамары́скавы, ‑ая, ‑ое.

Тое, што і тамарыксавы (у 1 знач.).