Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гарчэ́ць, ‑эе; незак.

Станавіцца горкім, набываць гаркаваты прысмак. Масла гарчэе.

гарчэ́ча, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і горыч. Нельга піць такую гарчэчу. □ — Пра мяне і Якаў так думаў, як думаеш ты, Платон, — раздумліва і з гарчэчай сказаў Андрэй. Чарнышэвіч.

гаршкале́п, ‑а, м.

Разм. жарт. Ганчар. Я з той пары перакананы, Што гаршкалепы — не багі. Лойка.

гаршко́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да Гаршка, гаршкоў, прыгодны для вырабу гаршкоў. // Вырашчаны ў гаршку. Гаршковая расада.

га́ршнеп, ‑а, м.

Невялікая балотная птушка атрада кулікоў.

[Haarschnepfe — бакас.]

гаршчо́к, ‑шка, м.

Круглая выпуклая гліняная пасудзіна са звужаным дном для гатавання стравы. Маці пачала вымаць з печы гаршкі з ядою. Дамашэвіч. Пільнуйся гаспадаркі, будуць у гаршку скваркі. Прыказка. // Прадаўгаватая гліняная пасудзіна ў выглядзе ўсечанага конуса для хатніх раслін. // Пасудзіна для мачы і спаражненняў. Начны гаршчок.

•••

Ад гаршка паўвяршка — пра недарослага, нясталага чалавека.

Заглядаць у чужы гаршчок гл. заглядаць.

Змяняць гаршкі на гліну гл. змяняць.

Не святыя гаршкі лепяць гл. святы.

Як у гаршку кіпець гл. кіпець.

гаршчо́чак і гаршчэ́чак, ‑чка, м.

Памянш. да гаршчок; маленькі гаршчок. Каля печы стаіць з вілкамі ў руках старожка, прыстаўляе гаршчочак. Колас.

гарызанта́ль, ‑і, ж.

1. Прамая лінія, паралельная плоскасці гарызонта; проціл. вертыкаль.

2. Лінія, якая злучае на карце пункты мясцовасці, размешчаныя на аднолькавай вышыні над узроўнем мора.

гарызанта́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць гарызантальнага.

гарызанта́льны, ‑ая, ‑ае.

Паралельны лініі гарызонта; перпендыкулярны вертыкальнай лініі. Гарызантальнае становішча.