Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

неадво́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць неадвольнага.

неадво́льны, ‑ая, ‑ае.

Які ўзнікае, адбываецца бескантрольна, незалежна ад волі і свядомасці. Неадвольная ўвага. Неадвольныя рухі.

неадвя́зны, ‑ая, ‑ае.

Неадступны, неадчэпны. Неадвязная думка. □ Не падабаліся.. [Любе школьныя парадкі]. Строгі дырэктар гімназіі. Неадвязныя класныя назіральніцы і неахайны манастырскі поп. Мурашка.

неаддзе́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць неаддзельнага.

неаддзе́льны, ‑ая, ‑ае.

Такі, якога нельга аддзяліць ад другога. Лабановіч-чалавек і Лабановіч-настаўнік неаддзельны, як і неаддзельны ў ім сэрца і кроў, нервы і рух. Перкін. Камбінат стаў для сотняў крушынцаў неаддзельным ад іхняга жыцця. Мікуліч.

неад’е́мнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць неад’емнага.

неад’е́мны, ‑ая, ‑ае.

Які з’яўляецца састаўной, арганічнай часткай каго‑, чаго‑н.; неадрыўны. Кожнае «я» ў тэатры неад’емная частка калектыву. Сяргейчык. Літаратура становіцца кроўнай народнай справай, неад’емнай часткай будаўніцтва новага жыцця. Пшыркоў. // Арганічна ўласцівы каму‑, чаму‑н. Гуманізм, чалавекалюбства — неад’емная якасць савецкіх людзей. Кудраўцаў. Пад высокімі драбналістымі акацыямі ўзвышалася падобная на лакамабіль летняя печка — неад’емны атрыбут тутэйшых і хутарскіх і станічных двароў. Чыгрынаў.

неадзе́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае на сабе адзення; голы.

2. Дрэнна адзеты або адзеты не па сезону.

неадкла́днасць, ‑і, ж.

Уласцівасць неадкладнага.

неадкла́дны, ‑ая, ‑ае.

Які нельга адкласці; тэрміновы. Шаманскі пераканаўся, што першай і неадкладнай задачай з’яўляецца ўмацаванне дысцыпліны, павышэнне працоўнай актыўнасці. Дуброўскі. // Які ажыццяўляецца без затрымкі, адразу. Неадкладная дапамога.