Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сеннічо́к, ‑чка, м.

Памянш. да сяннік. Адзін за адным пачыналі класціся людзі на сваіх шчупленькіх казённых сеннічках, умошчваючыся плячо ў плячо на цвёрдых і брудных нарах. Колас. — Тая трава [у садзе] на сеннічок запланавана, — як малой растлумачыў мне Раманюк. Савіцкі.

се́нны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і сенечны.

сенсацы́йнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць сенсацыйнага. Сенсацыйнасць падзеі.

сенсацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сенсацыі, выклікае сенсацыю. Сенсацыйныя навіны. □ За дзень чутка расплылася на ўсю гімназію, і забойства Юркевіча зрабілася сапраўды сенсацыйным здарэннем. Мурашка.

сенса́цыя, ‑і, ж.

1. Моцнае ўражанне ад якой‑н. падзеі, якога‑н. паведамлення. Артыкул выклікаў сенсацыю. □ Астэроід зрабіў сапраўдную сенсацыю ва ўсім свеце. Буржуазная прэса дайшла да таго, што пачала сцвярджаць, быццам услед за ім павінны з’явіцца метэоры значна большых памераў. Гамолка.

2. Падзея, паведамленне, якія выклікаюць такое ўражанне. Газетныя сенсацыі. □ [Шахрай:] — Браты-газетчыкі празвалі мяне каралём інфармацыю. А гэты кароль празяваў самую вялікую сенсацыю. Васілёнак. Амерыканскі друк падкі на сенсацыю, і ў пагоні за навінамі газеты часта прыўзнімаюць заслону над тым, што да пары да часу амерыканскія і некаторыя іншыя дыпламаты стараюцца замоўчваць. Новікаў.

[Фр. sensation ад лац. sensus — пачуццё, адчуванне.]

сенсібілізава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад сенсібілізаваць.

сенсібілізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.

Спец. Зрабіць (рабіць) сенсібілізацыю (у 2 знач.).

сенсібіліза́тар, ‑а, м.

Спец. Рэчыва, якое выклікае сенсібілізацыю. Аптычны сенсібілізатар. Хімічны сенсібілізатар.

сенсібіліза́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Павышэнне адчувальнасці арганізма да ўздзеяння якіх‑н. раздражальнікаў.

2. У фатаграфіі — павелічэнне адчувальнасці фатаграфічных пласцінак да некаторых каляровых праменяў.

[Фр. sensibilisation ад лац. sensibilis — адчувальны.]

сенсітаме́трыя, ‑і, ж.

Вучэнне аб вымярэнні фатаграфічных уласцівасцей святлоадчувальных матэрыялаў.

[Ад лац. sensitivus — адчувальны і грэч. metrēo — вымяраю.]