Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сезо́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да пэўнага сезона, звязаны з ім. Халуста трымаў круглы год парабка і служанку, а ў час жніва і сенакосу паймаў сезонных работнікаў. Чарнышэвіч. З пагаршэннем надвор’я, як правіла, адразу паяўляюцца сезонныя сельскагаспадарчыя работы. Кулакоўскі. // Які адпавядае пэўнаму сезону, які дзейнічае ў гэты сезон. Сезоннае адзенне. Сезонны білет.

се́йбіт, ‑а, М ‑біце, м.

Той, хто сее зерне, засявае зямлю насеннем. Прыйшла вясна, глушцы такуюць, Гукае сейбітаў зямля. Бялевіч. У глебу цёплую і мяккую, як пух, Насенне сейбіт радасна раскідаў. Пушча. // перан.; чаго. Той, хто распаўсюджвае сярод людзей веды і пад. Месца [Нявіднага] зоймуць тысячы новых сейбітаў буры і змагання. Колас.

се́йбіцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сейбіта. Цёплай, сейбіцкай жменяй Мы шчыра жыццё раскідалі, каб вясна расцвіла для людзей і на гэтай пакутнай зямлі. Таўлай.

се́йва, ‑а, н.

Абл. Тое, што і сяйво. Ірвануўся [касцёр] у неба, зліўся з высямі І змяшаўся з сейвам зыркіх зор. Сіпакоў. Ля прызбы кроплі ў капяжы выбіваюць ямачкі і пырскаюцца, і пырскаюцца драбнюткім мяккім сейвам. Скрыган.

сейм, ‑а, м.

1. Саслоўна-прадстаўнічы орган у феадальнай Польшчы, Літве, Чэхіі і некаторых іншых дзяржавах Усходняй Еўропы.

2. Назва вышэйшага органа дзяржаўнай улады ў Польскай Народнай Рэспубліцы.

[Польск. sejm.]

се́ймавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сейма. Сеймавая камісія. □ [Астапчык:] — І на чале гэтай барацьбы [супраць прыгнёту] стаў Павел Валошын. У 1922 годзе яго выбралі ў польскі Сейм. Валошын уваходзіў у Беларускі сеймавы клуб. Машара.

се́ймік, ‑а, м.

Гіст. Сход шляхты павета або ваяводства ў Вялікім княстве Літоўскім. На слонімскі сеймік павінны былі збірацца ўсе дэпутаты Вялікага княства, перш чым адправіцца на агульны сейм у Варшаву. «Полымя».

се́йнер, ‑а, м.

Невялікае марское рыбалавецкае судна. [Будрыс:] — Сёння ў мяне быў капітан малога рыбалоўнага сейнера Іван Няпіпіва... Запарожскі казак. Караткевіч.

[Англ. seiner.]

се́йнерны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сейнера. Сейнерная лябёдка. // Які ажыццяўляецца з дапамогай сейнера. Сейнерная лоўля рыбы.

сейсма...,

Першая частка складаных слоў, якая адпавядае словам «сейсмічны», «сейсмічна», напрыклад: сейсмаграфія, сейсмалагічны.