Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кісля́васць, ‑і, ж.

Уласцівасць кіслявага.

кісля́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. З кіслатой, кіслінкай; кіславаты.

кісля́к, ‑а, м.

Разм. пагард. Вялы, нудны чалавек.

кісля́ціна, ‑ы, ж.

Разм.

1. Што‑н. вельмі кіслае. Грыша.. механічна сарваў яблык — невялікі яшчэ, з напарстак — і стаў мужна жаваць кісляціну. Місько.

2. перан. Пра вялага, нуднага чалавека.

кі́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. кіс, кісла і кіснуў, кіснула; незак.

1. Рабіцца кіслым, псавацца ад браджэння. Малако кісне. Віно кісне.

2. Разм. Мокнуць, набухаць ад вільгаці; раскісаць. У гушчары, у ямінах-лужынах кісне снег, вада пеніцца, як саладуха. Пташнікаў. Вельмі ж бязлітаснай выглядае прырода, калі прымушае мокрых ад балота людзей кіснуць яшчэ і пад дажджамі. Кулакоўскі.

3. перан. Разм. Весці аднастайнае бяздзейнае жыццё. Годзе кіснуць, марнець, Песні смутныя пець. Купала. // Сумаваць, нудзіцца. [Марфа] не кісла, якім бы горкім бокам не паварочвалася да яе жыццё, і другім не давала кіснуць. Васілевіч.

•••

Кіснуць ад смеху — нястрымна нясцішана смяяцца.

кіста́, ы́, ДМ ‑сце́, ж.

Полая пухліна, напоўненая вадкай масай.

[Ад грэч. kýstis — пузыр.]

кі́сцевы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кісці (у 1 знач.). Кісцевы сустаў.

кісце́нь, ‑цяня, м.

Даўнейшыя зброя ў выглядзе кароткай палкі, на адным канцы якой падвешваўся металічны шар для нанясення ўдараў, а на другім была пятля для надзявання на руку. Ударыць кісцянём. □ Запясце Корчака абвіваў рэмень кісцяня. Кісцень пагойдваўся. Калючы сталёвы шар, падобны на шышку дурнап’яну. Караткевіч.

[Цюрк. кістāн.]

кісць, ‑і; Р мн. ‑ей і ‑яў; ж.

Частка рукі, якая складаецца з запясця, пясця і пальцаў.

кісялёвы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і кісельны. Кісялёвая яда — да парогу хада. Прыказка.