Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

перлі́тны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Тое, што і перлітавы. Перлітны чыгун.

перло́н, ‑у, м.

Прынятая ў Германіі назва поліаміднага валакна, а таксама тканіна з такога валакна.

перло́навы, ‑ая, ‑ае.

Выраблены з перлону.

пе́рлы, ‑аў; адз. перл, ‑а, м.

1. Тое, што і жэмчуг. Там зліткі золата былі, І перлы, і каралы. Танк. Былі прадэманстраваны розныя тканіны: цяжкія парчовыя з шоўкавых, залатых і срэбных нітак, упрыгожаныя перламі і самацветамі. «ЛіМ». // перан.; чаго або якія. Каплі дажджу, расы і пад., якія блішчаць, пераліваюцца, як жэмчуг. Малады бярэзнік, які густа парос ля самай шашы, блішчаў тысячамі перлаў-расінак, што віселі і пераліваліся на лісцях. Сіўцоў. Ты чуйна слухаеш, прынік, Як звоняць перлы вадзяныя. Танк.

2. перан.; чаго. Пра што‑н. самае выдатнае, цудоўнае па сваіх якасцях. «Грубае жыццё» сапраўды пераплаўлялася ў грудзях паэта ў перлы паэзіі. Лойка. Вунь, злева, перл готыкі, збудаваны ў шаснаццатым стагоддзі касцёл Святой Ганны. Арабей. // Іран. Пра што‑н. бязглуздае, недарэчнае і пад. Тувім прыводзіць узор прадукцыі аднаго з .. [графаманаў]: Калі цябе ўбачыў, як кроіла сала, Маё сэрца зразу, як пёс у ваду, ўпала.. Нічым не горшыя перлы можна набраць з часопісаў, нават з некаторых кніг і ў нас. Лужанін.

•••

Рассыпа́ць перлы гл. рассыпаць.

[Фр. Perle.]

перлюстрава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад перлюстраваць.

перлюстрава́цца, ‑руецца; незак.

Зал. да перлюстраваць.

перлюстрава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.

Спец. Зрабіць (рабіць) перлюстрацыю.

перлюстрацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да перлюстрацыі. Перлюстрацыйны аддзел.

перлюстра́цыя, ‑і, ж.

Спец. Тайнае распячатванне і прагляд карэспандэнцыі з мэтай нагляду, цэнзуры.

[Ад лац. perlustro — аглядаць.]

пермане́нт, ‑у, М ‑нце, м.

Доўгатэрміновая завіўка валасоў. Прычоска-перманент. □ Да нас далучаецца Валя, прыгожая, досыць маладая жанчына з вялікімі сінімі вачыма і бялявымі завіткамі перманенту. Навуменка.

[Фр. permanent — пастаянны ад лац. permaneo — застаюся.]