Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

кіслава́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Трохі кіслы. Кіславаты вінаград.

2. перан. Які выражае незадаволенасць. Кіславатая ўсмешка.

кісларо́д, ‑у, М ‑дзе, м.

Хімічны элемент, празрысты бясколерны газ, які ўваходзіць у склад паветра і неабходны для дыхання, гарэння і пад.

кісларо́дны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да кіслароду. Кіслародны пах. // Які прызначаны для вырабу кіслароду. Кіслародны цэх.

•••

Кіслародная падушка гл. падушка.

кіслата́, ы́, ДМ ‑лаце́, ж.

1. Уласцівасць кіслага. // Пра што‑н. кіслае. Не яблык — адна кіслага.

2. мн. кісло́ты, ‑ло́т. Хімічныя злучэнні (звычайна кіслыя на смак), якія змяшчаюць вадарод, здольны замяшчацца металам пры ўтварэнні солей.

•••

Алеінавая кіслата — адна з найбольш пашыраных у прыродзе кіслот, якая ўваходзіць у састаў усіх алеяў і жывельных тлушчаў.

Аскарбінавая кіслата — арганічнае рэчыва, неабходнае для нармальнага абмену рэчываў у арганізме; вітамін C.

Вінная кіслата — кіслата, якая ўваходзіць у састаў ягаднага і вінаграднага соку.

Вугальная кіслата — злучэнне вуглякіслага газу з вадою (скарыстоўваецца ў харчовай прамысловасць тэхніцы, медыцыне і пад.).

Карболавая кіслата — ядавітая вадкасць з характэрным пахам, якая скарыстоўваецца як антысептычны і дэзінфекцыйны сродак; раствор фенолу.

Лімонная кіслата — арганічная кіслата, якая змяшчаецца ў плодзе лімона і некаторых іншых раслінах (скарыстоўваецца ў кулінарыі, медыцыне, для фарбавання і інш.).

Плавіковая кіслата — водны раствор фторыстага вадароду.

Сінільная кіслата — ядавітая бясколерная вадкасць з пахам горкага міндалю; цыяністы вадарод.

Фоліевая кіслата — проціанемічны вітамін.

Шчаўевая кіслата — найпрасцейшая арганічная кіслата, якая змяшчаецца ў шчаўі, кісліцы і інш.

Яблычная кіслата — арганічнае злучэнне, якое змяшчаецца ў няспелых яблыках, вінаградзе, рабіне і інш. (скарыстоўваецца ў харчовай прамысловасць).

кі́сла-сало́дкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адначасова і кіславаты і саладкаваты смак. Кісла-салодкі яблык.

кісле́ць, ‑ее; незак.

Станавіцца кіслым або больш кіслым. Капуста кіслее.

кіслі́на, ‑ы, ж.

Разм. Тое, што і кісляціна (у 1 знач.).

кіслі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы, ж.

Разм. Кіславаты прысмак у чым‑н. Вінаград з кіслінкай.

кіслі́ца, ‑ы, ж.

Травяністая расліна сямейства кіслічных з белымі кветкамі, лісце якой змяшчае шчаўевую кіслату.

кіслі́ць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак., што.

Рабіць кіслым. Кісліць боршч.