Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

пераціна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да перацяць.

пераціра́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераціраць — перацерці.

пераціра́цца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да перацерціся.

2. Зал. да пераціраць.

пераціра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да перацерці.

пераці́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Разм. Дзеянне паводле дзеясл. пераціраць — перацерці (у 3, 5 і 6 знач.).

пераціска́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да пераціснуцца.

2. Зал. да пераціскаць.

пераціска́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да пераціснуць.

пераці́снуты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад пераціснуць.

2. у знач. прым. Шчыльна сціснуты, прыціснуты. Дасюль яшчэ балела пераціснутая шыя і шчымеў гуз на галаве. Нядзведскі. — Жах які, — праз зубы, праз пераціснутае горла выдушыла яна. Караткевіч.

пераці́снуцца, ‑нецца; зак.

Разм.

1. Пераламацца, раздзяліцца на часткі ад ціску.

2. Вельмі моцна, занадта перавязацца (звычайна ў паясніцы).

пераці́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

1. каго-што. Моцна сціснуць, здушыць. Пераціснуць аорту пальцамі. □ Адзін [крот] залез галавой у пастку, спружына пераціснула яму шыю. Жычка. / у безас. ужыв. Слова «спазніўся» Барашкін не мог вымавіць і змоўк — пераціснула горла. Савіцкі. // Вельмі туга перавязаць, абвязаць, сцягнуць чым‑н. Якаву ўдалося першаму падпаўзці да.. [Паўла Іванавіча], жгутом са сваёй кашулі пераціснуць нагу вышэй раны. Кулакоўскі. Раман склаў усё ў вузел і пераціснуў яго папругай. Чарнышэвіч.

2. каго-што. Ціскам раздзяліць на часткі, расплюшчыць у якім‑н. месцы. Пераціснуць змяю колам.

3. што. Спец. Зрабіць паўторны адбітак чаго‑н. на чым‑н.