Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

цыфербла́тны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да цыферблата; забяспечаны цыферблатам. Цыферблатныя вагі.

цыц, выкл.

Вокрык, якім загадваюць змоўкнуць. — Цыц вы, гультаі, хопіць скардзіцца! — зноў азваўся старшы. Машара. [Стары:] — Цыц, сарокі! Дайце хоць паспаць. М. Ткачоў.

цы́цка, ‑і, ДМ ‑ццы; Р мн. ‑цак; ж.

Разм.

1. Грудзі жанчыны. [Старая:] — А ты глядзі — малая ўстане ды цыцкі папросіць... Брыль. — Вось бачыце, якое .. [дзіця]? — стаяла на сваім гаспадыня. — Ёй дай матчыну цыцку. Новікаў.

2. Сасок у млекакормячых. Цыцкі ў каровы патрэскаліся. □ Пасля, сумуючы па цыццы, У адным капаліся [парасяты] карытцы. Крапіва.

цы́цэр, ‑у, м.

Спец. Тое, што і цыцэра.

цы́цэра, нескл., н.

Спец. Адзін з буйных друкарскіх шрыфтоў.

[Ад імя Цыцэрона, «Пісьмы» якога былі надрукаваны ў 1467 г. такім шрыфтам.]

цыя́н, ‑у, м.

Бясколерны ядавіты газ з рэзкім пахам, які складаецца з азоту і вугляроду.

[Ад грэч. kyanos — цёмна-сіні.]

цыянава́нне, ‑я, н.

Спец.

1. Насычэнне вугляродам і азотам паверхневага слон стальных вырабаў для павышэння іх цвёрдасці.

2. Працэс атрымання золата, серабра з руд шляхам растварэння іх у цыяністых растворах.

цыя́навы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да вытворных цыяну. Цыянавая кіслата.

цыяні́ды, ‑аў; адз. цыянід, ‑у, М ‑дзе, м.

Солі цыяніставадароднай, або сінільнай, кіслаты.

цыяніза́цыя, ‑і, ж.

Спец. Тое, што і цыянаванне. Працэс цыянізацыі.