Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гартэ́нзія, ‑і, ж.

Травяністая дэкаратыўная расліна сямейства каменяломнікавых з вялікімі суквеццямі рознага колеру.

[Ад лац. hortensis — садовы.]

га́рус, ‑у, м.

1. Кручаная мяккая каляровая шарсцяная пража. Вязаць з гарусу.

2. Баваўняная тканіна, падобная на шарсцяную.

[Польск. harus.]

га́русавы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і гарусны.

га́русны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гарусу. // Зроблены з гарусу. Гарусная хустка.

гару́часць, ‑і, ж.

Уласцівасць гаручага ​1; здольнасць гарэць. Бензін мае высокую гаручасць.

гару́чы 1, ‑ая, ‑ае.

1. Здольны гарэць. Гаручы газ. Гаручыя сланцы.

2. у знач. наз. гару́чае, ‑ага, н. Паліва для рухавікоў (нафта, бензін і інш.).

гару́чы 2, ‑ая, ‑ае.

Нар.-паэт. Горкі, пякучы. Глядзіць на Дзвіну ў адзіноце дзяўчына, Гаручая ўпала на бераг слязіна. Зарыцкі.

гару́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

Абл. Невысокая горка, маленькі ўзгорак. Сцежка падымаецца ад саснячку на гарушку. Пташнікаў. Унізе, пад гарушкаю, пераліваецца цераз дарогі і сцежкі растопленае золата нівы. Вялюгін.

гарцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; незак.

1. Па-маладзецку ездзіць верхам, красуючыся спрытнай пасадкай. Па вуліцах усюды гарцавалі — красаваліся на конях хвацкія камбрыгі і начштабы са сваімі «світамі», разведчыкі, сувязныя. Мележ. // Гулліва бегчы або тупаць, падскокваць на месцы (пра каня). Гарцавалі пародзістыя.. коні, фыркалі, грызлі цуглі, камякамі падала пена. Гурскі.

2. Разм. Бегаць, скакаць. Цыбаты падлетак, падскокваючы і выбрыкваючы, гарцаваў па тратуары. Самуйлёнак.

[Польск. harcovac з венг.]

га́рцавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гарца, вымяраецца гарцамі (гл. гарнец).

•••

Гарцавы збор гл. збор.

гарча́к 1, ‑а, м.

Рыба сямейства карпавых, якая водзіцца ў Дняпры, Прыпяці, Сажы, Заходняй Дзвіне, Нёмане.

гарча́к 2, ‑а, м.

Травяністая расліна сямейства складанакветных, засухаўстойлівае ядавітае пустазелле.