Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

гартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., каго-што.

1. Надаваць цвёрдасць, пругкасць, трываласць шляхам моцнага награвання і хуткага ахаладжэння.

2. перан. Выхоўваць стойкасць, вынослівасць, здольнасць пераносіць цяжкасці, неспрыяльныя ўмовы. Мы з пароды мужнай, працавітай, Гартавалі нас цяжкія бітвы. Панчанка. Мінулае было нялёгкім, але яно не толькі прыгнечвала, яно і вартавала. Ліс.

га́ртавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да гарту (у 4 знач.). // Зроблены з гарту. Гартавы шрыфт.

гарта́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. гартаць.

гарта́нны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да гартані. Гартанныя мышцы. Гартанны нерв.

2. Які ўтвараецца ў гартані (пра гукі мовы). Гартанны гук. Гартанныя зычныя.

3. Багаты гартаннымі гукамі. Вецер даносіў да мяне ўрыўкі гартаннай размовы, нібы там некалькі чалавек адразу паласкалі горлы. Карпюк.

гарта́нь, ‑і, ж.

Верхняя частка дыхальнага горла.

гарта́цца, ‑аецца; незак.

Зал. да гартаць.

гарта́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.

Перагортваць, пераварочваць лісты (кнігі, сшытка і пад.). Гартаць часопіс.

гарто́ваны,

гл. гартаваны.

гарто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы, ж.

Тое, што і загартоўка. Няма такой гартоўкі ў сталі, Як загартован наш баец! Бялевіч.

гарто́ўны, ‑ая, ‑ае.

1. Высокага гарту. Гартоўная сталь. / у перан. ужыв. Песні дай у горны! Трэба і іх напаліць дачырвона, Каб вораг не мог іх таптаць больш нагамі, Каб, ударыўшы словам гартоўным, Адказваў полымем камень. Танк.

2. перан. Стойкі, вынослівы. [Вардомскі] з цікаўнасцю выслухаў.. мае пераказы назіранняў за Паўлам Пятровічам. — Гартоўны стары... Шынклер.