Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ша́бельны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шаблі. Шабельныя ножны. □ І дзеля яго [будаўніка] тут сабраліся тыя, Што некалі ў гэткім узросце, як ён, Ляцелі з Будзённым на схілы крутыя, На пікі густыя, пад шабельны звон. Гілевіч. // Узброены шабляй (шаблямі). Нехта знаёмы, знаёмы здалёк ідзе: Ці дожджыку кропля над заваддзю сіняй, Ці звонкае вяселле на высокім покуце... Ці шабельная ў мыльнай пене конніца. Куляшоў.

ша́бер, ‑а, м.

Спец. Рэжучы інструмент, які служыць для прыгонкі паверхняў металічных вырабаў, для выраўноўвання, ачысткі паверхні металу і для выскрабання рысункаў у літаграфскай і гравіравальнай справе. У руках жа ў Зябко сілы ставала: падхопіць, здаралася, рашпіль ці шабер — кіпіць работа. Мыслівец.

[Ням. Schaber.]

шабе́та, ‑ы, ДМ ‑беце, ж.

Абл. Сумка, якая носіцца на поясе. З палка, прыбітага пад столлю, Цімох дастае раменную шабету, туга напакаваную ўсялякімі паперамі. Навуменка.

шабланізава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад шабланізаваць.

шабланізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.

1. Стаць (станавіцца) шаблонным (у 2 знач.).

2. толькі незак. Зал. да шабланізаваць.

шабланізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.

Зрабіць (рабіць) шаблонным (у 2 знач.).

шабланіза́цыя, ‑і, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. шабланізаваць.

ша́блевы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шаблі. Шаблевы ўдар.

шаблепадо́бны, ‑ая, ‑ае.

Які мае выгляд, форму шаблі, сагнуты, як шабля. Шаблепадобныя іклы.

шаблі́, нескл., н.

Сорт белага вінаграднага віна.

[Ад геагр. назвы.]