Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

табасара́нка,

гл. табасараны і табасаранцы.

табасара́нскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да табасаранаў і табасаранцаў, які належыць, уласцівы ім. Табасаранская мова. Табасаранскія пасяленні.

табасара́нцы, ‑аў; адз. табасаранец, ‑цца, м.; табасаранка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. табасаранкі, ‑нак; ж.

Тое, што і табасараны.

табасара́ны, ‑ран; адз. табасаран, ‑а, м., табасаранка, ‑і, ДМ ‑нцы; мн. табасаранкі, ‑нак; ж.

Народнасць, якая гаворыць на адной з моў лезгінскай групы іберыйска-каўказскай сям’і і жыве ў Табасаранскім і Хіўскім раёнах Дагестана.

таба́чны, ‑ая, ‑ае.

Разм. Тое, што і тытунёвы. Балела галава, гудзела ад напружання, ад табачнага дыму. Шамякін.

табе́,

гл. ты.

та́бель, ‑я, м.

1. Паслядоўны спіс, пералік чаго‑н. з указаннем даных адносна таго, што пералічваецца. На сцяне ў рамцы вісеў табель уліку надояў малака. Марціновіч. Дачка ўдалася ў матку: Працадзён адхапіла — Аж мала ў табелі месца. Панчанка. // Лісток паспяховасці вучняў. Зачыталі табель паспяховасці — адны тройкі [у Бельскага], толькі пяцёрка па рускай літаратуры, якую вяла сама Вера Адамаўна. Ермаловіч.

2. Спецыяльная дошка (або кніга) для ўліку прыходу на работу і адыходу з работы рабочых і служачых. [Зіна:] — У чалавека жонка хворая, спазніўся, ну я і не адзначыла ў табелі. Шыцік.

•••

Табель аб рангах — у дарэвалюцыйнай Расіі — суадносіны чыноў воінскага, цывільнага і прыдворнага ведамстваў па старшынству (рангах, класах), уведзеныя Пятром I.

Табель-каляндар — ліст, табліца, у якой па графах распісаны ўсе дні тыдня, месяцы і чыслы года.

[Ад ням. Tabelle — табліца.]

та́бельны, ‑ая, ‑ае.

1. Які ўключаны ў табель, устаноўлены табелем. Табельныя дні.

2. Які вядзецца пры дапамозе табеля (у 2 знач.); прызначаны для табеля. Табельны ўлік. // у знач. наз. та́бельная, ‑ай, ж. Памяшканне, дзе вядзецца ўлік яўкі і адыходу з работы. — Магнат, і калі ты ўжо будзеш, пропуск лажыць у табельную? — раптам перабівае нас Анця. Мыслівец.

та́бельшчык, ‑а, м.

Работнік прадпрыемства, установы, які вядзе ўлік яўкі на работу па табелю.

та́бельшчыца, ‑ы, ж.

Жан. да табельшчык.