Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

размяшча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да размясціць.

размяшчэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. размяшчаць — размясціць і стан паводле знач. дзеясл. размяшчацца — размясціцца.

2. Спец. Месца, якое займае пэўнае вайсковае злучэнне. Брыгада прарвала варожую абарону, глыбока ўклінілася ў размяшчэнне немцаў. Мележ.

3. Парадак, сістэма месцазнаходжання каго‑, чаго‑н. Размяшчэнне атамаў у малекулах. □ Разам з настаўнікамі аглядаем старэнькі школьны будынак, сцены якога нямала пабачылі на сваім вяку. Тут захавалася ранейшае размяшчэнне: доўгі калідор, паабапал якога два пакоі. С. Александровіч.

разна... (гл. розна...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «розна...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: разназначны, разнаколерны.

разнабо́й, ‑ю, м.

Адсутнасць узгодненасці, зладжанасці, адзінства ў чым‑н. Разнабой у пастаноўцы націску. Разнабой у датаванні. □ — Зайдзі на нашу ферму і паглядзі, колькі там усякіх парод? Да дзесятка налічыш, — самы што ні на ёсць разнабой. Кулакоўскі. Прапусціўшы па чарцы, у разнабой загаманілі за сталамі жанкі і мужчыны, зноў заспявалі дзяўчаты. Васілевіч.

разнава́гавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае іншую, чым другі (другія), вагу; неаднолькавай вагі. Разнавагавыя гіры.

разнаві́днасць, ‑і, ж.

1. Прыватны від якой‑н. агульнай катэгорыі, якога‑н. тыпу, з’явы. Пісьмовая разнавіднаць мовы. □ Як жанр, як эпічная разнавіднасць .. [фальклорна-рамантычная] паэма знікае недзе ў канцы 20‑х гадоў. Бярозкін.

2. Група асобных індывідаў (раслін, жывёл, мікраарганізмаў) унутры віду, якія вылучаюцца некаторымі асаблівасцямі сярод іншых індывідаў таго ж віду.

разнаві́дны, ‑ая, ‑ае.

Неаднолькавы па выгляду, разнастайны.

разнаво́кі, ‑ая, ‑ае.

Такі, у якога вочы неаднолькавыя па колеру.

разна́дзіцца, ‑джуся, ‑дзішся, ‑дзіцца; зак.

Разм. Разахвоціцца да чаго‑н., набыць якую‑н. звычку.

разна́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., каго-што.

Разм. Разахвоціць, прывучыць да чаго‑н.