Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

шорах, , м.

Глухі гук ад трэння, лёгкага дакранання да чаго-н.

  • Ш. сухога лісця.

шоргат, , м.

Слабы, невыразны шум ад руху, трэння аднаго прадмета аб другі.

  • Ш. пілы.

шоргаць, ; незак.

  1. Утвараць шоргат, з шумам праводзіць чым-н.

    • Шыны аўтамабіляў шоргалі па асфальце.
    • Ш. мятлой па тратуары.
  2. Хадзіць, не падымаючы ног.

    • Не шоргай ботамі.
    • Хопіць ш. па хаце.
  3. Шукаць навобмацак, мацаць.

    • Ш. упоцемку па дзвярах.

|| аднакр. шаргануць, і шоргнуць, .

|| наз. шорганне, .

шорсткі, .

  1. Шурпаты, агрубелы, калючы, цвёрды.

    • Ш. асфальт.
    • Шорсткая далонь.
    • Ш. снег.
  2. перан. Рэзкі рашучы, з цвёрдым характарам.

    • Ш. чалавек.

|| наз. шорсткасць, .

шорты, .

Род кароткіх (вышэй каленяў) штаноў.

  • Мужчынскія ш.

шорхат, , м.

Глухі гук, шум ад руху, трэння, лёгкага дакранання.

  • Ш. лісця.
  • Ш. ног.

шорхаць, ; незак.

Тое, што і шоргаць.

  • Шорхаў гэбель.
  • Пад нагамі шорхала лісце.
  • Ш. мятлой па панадворку.

|| наз. шорханне, .

шоры, .

  1. Цвёрдыя пласцінкі, прымацаваныя да вуздэчкі на ўзроўні вачэй, якія не даюць магчымасці каню глядзець па баках.

    • Хто згадзіўся надзець ш., той надзене і хамут (прыказка).
  2. У парнай запрэжцы: збруя без дугі і хамута, са шлеямі (гл. шляя ў 2 знач.; спец.).

  3. перан. У некаторых выразах: тое, што перашкаджае каму-н. правільна разумець наваколле, абмежаванасць (кніжн.).

    • Ш. на вачах у каго-небудзь.

  • Браць у шоры, трымаць у шорах каго (разм.) — строга абмяжоўваць чые-н. дзеянні, свабоду дзейнасці.

|| прым. шорны, .