Verbum

самы, ✂, займ.

1. Ужыв. пры ўказальных займенніках «той», «гэты» для ўдакладнення, а таксама пры асабовых займенніках у значэнні менавіта.

   • Гэта той с. дом.
   • Дык гэта і ёсць твая сяброўка? — Яна самая.

2. Ужыв. для ўдакладнення месца і часу ў значэнні прама, як раз, непасрэдна.

   • Ля самага лесу.
   • На самае дно.
   • З самай поўначы.
   • С. час касіць.
   • Самая пара гнаць кароў у поле.

3. У спалучэнні з якаснымі прыметнікамі служыць для ўтварэння найвышэйшай ступені, а пры назоўніках указвае на крайнюю ступень колькасці або якасці.

   • С. новы.
   • С. добры.
   • С. смак.
   • Самая бездараж.
   • С. накал падзей.

4. Тое, што і сам (у 1 і 2 знач.).

   • Парвала с. канверт, дастаючы са скрынкі.

◊

• На самай справе — фактычна, у сапраўднасці.

• Самы раз; у самы раз (разм.) — тады, калі трэба; у патрэбны момант.

• Самы той! (іран.) — азначае: не на таго напалі.

• Самы-самы (самая-самая, самае-самае і г.д.) (разм. жарт.) — добры.

  • Я таксама самы-самы!

сам-... (разм. і уст.).

Першая частка нязменных складанняў з колькаснымі словамі: «друг», «пят», «сём» — са знач.:

• 1) больш у столькі разоў, колькі паказана колькасным словам. Ураджай знялі сам-друг, сам-пят (г. зн. удвое удвая, упяцёра больш за тое, што было пасеяна);

• 2) столькі-небудзь (колькі паказана колькасным словам), лічачы разам з тым, пра каго ідзе гаворка.

  • Застаўся з ім сам-друг (удваіх).
  • Сям’я ў яго сам-сем (г. зн. сем душ, лічачы з ім самім).

сан, ✂, м.

1. Званне, звязанае з пачэсным становішчам (кніжн.).

   • Царскі с.
   • С. пасла.

2. Званне служыцеля хрысціянскага рэлігійнага культу.

   • Духоўны с.

сан...

Першая частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову санітарны, напр. санпрапускнік, санінспектар, санурач, санпост, сантэхніка, санбат.

санавіты, ✂ (уст.).

1. Які валодае высокім санам.

   • С. чыноўнік.

2. Уласцівы чалавеку высокага стану.

   • С. выгляд.

|| наз. санавітасць, ✂.

саната, ✂, ж.

Музычны твор для аднаго або некалькі інструментаў, які складаецца з трох або чатырох кантрастуючых частак рознага характару і тэмпу.

• С. Бетховена.

|| прым. санатны, ✂.

санаторый, ✂, м.

Стацыянарная ўстанова для лячэння, прафілактыкі захворванняў і адпачынку.

• Бальнеалагічны с.

|| прым. санаторны, ✂ і санаторскі, ✂.

• Санаторны рэжым.
• Санаторскі аўтобус.

санаціна, ✂, ж. (спец.).

Невялікая саната.

санвузел, ✂, м.

Скарачэнне: санітарны вузел — ванная, душ і прыбіральня.

сангвінік, ✂, м.

Чалавек сангвінічнага тэмпераменту.

|| ж. сангвінічка, ✂.