Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дзяжа, , ж.

Вялікая дзежка для заквашвання цеста на хлеб.

  • Хлебная д.

дзяжурка, , ж. (разм.).

Памяшканне, пакой для дзяжурства.

дзяжурны, .

  1. Такі, які нясе дзяжурства.

    • Д. урач.
    • Д. магазін (які працуе пазней за іншыя магазіны).
  2. Асоба, якая нясе дзяжурства.

    • Д. па кухні.
  3. Загадзя падрыхтаваны, пастаянна ўжывальны.

    • Дзяжурная страва ў рэстаране.
    • Дзяжурныя цытаты.

дзяжурыць, ; незак.

  1. Выконваць па чарзе якія-н. абавязкі.

    • Д. па вакзале.
  2. Доўга і неадлучна прысутнічаць пры кім-, чым-н.

    • Д. ля пасцелі хворага.
  3. Вартаваць, пільнаваць.

    • Д. ля склада.

|| наз. дзяжурства, .

дзяк, , м.

У праваслаўнай царкве: ніжэйшы служыцель, які не мае ступені свяшчэнства; псаломшчык.

|| прым. дзякоўскі, .

дзякаваць, ; незак.

Выказваць падзяку каму-н. за што-н.

  • Дзякую вам за добрую працу!

  • Шчыра дзякую — пачціва-ветлівае выказванне падзякі.

|| зак. падзякаваць, .

дзяковіч, , м. (разм.).

Сын дзяка.

дзякоўна, , ж. (разм.).

Дачка дзяка.

дзякуй

  1. Ужыв. як выражэнне падзякі; дзякую.

    • Д. таварышам, што дапамаглі.
    • Д. за хлеб-соль.
  2. дзякуй, нескл., н. Падзяка, удзячнасць.

    • Вялікі (вялікае) д.
    • Партызанам — народнае д.!

  • Дзякуй (дзякаваць) богу (разм.) — у сэнсе: добра, нядрэнна.

  • Дзякуй за ласку (разм. іран.) — ужыв. як выражэнне нязгоды з чым-н.

  • За дзякуй (разм.) — бясплатна (рабіць што-н.).

дзякуючы, прыназ.

З прычыны, з-за, з дапамогай.

  • Паправіўся д. медыцыне.
  • Выратаваўся д. выпадку.