Verbum

ток​³, ✂, м.

Дзеянне паводле дзеясл. такаваць; такаванне.

• Цецеруковы т.

тока...

Першая частка складаных слоў са знач. які мае адносіны да току 1 (у 1 знач.), напр. токаабмежавальны, токаадвод, токаздымальнік, токаздымальны, токаразмеркавальнік.

токапрыёмнік, ✂, м. (спец.).

1. Устройства, пры дапамозе якога ток ад проваду або рэйкі перадаецца рухавіку электравоза, тралейбуса, маторнага вагона, пад’ёмнага крана.

   • Т. электравоза.

2. Назва розных прыбораў, у якіх адбываецца ператварэнне электрычнай энергіі.

токар, ✂, м.

Рабочы-спецыяліст па механічнай апрацоўцы цвёрдых матэрыялаў, па такарнай справе.

• Т. па метале.

тол, ✂, м.

Выбуховае рэчыва, якое выкарыстоўваецца ў ваеннай справе і тэхніцы.

|| прым. толавы, ✂.

• Толавая шашка.

толк, ✂, м.

1. Сэнс, разумнае меркаванне аб чым-н.

   • Дайсці да толку.

2. Карысць, добры вынік.

   • З гэтага будзе т.

◊

• Без толку — без карысці, дарма.

• Да толку — дарэчы, да месца.

• З толкам — з розумам, разумна.

толкам, прысл. (разм.).

Так, каб было зразумела добра, як належыць.

• Толкам растлумачыць, у чым справа.

толь, ✂, м.

Насычаны воданепранікальным саставам тоўсты кардон, які выкарыстоўваецца як дахавы і ізаляцыйны матэрыял.

|| прым. толевы, ✂.

толькі, часц.

1. часц. вылучальна-абмежавальная. Не больш як, усяго.

   • Заплаціў т. тры рублі.
   • Дзяўчынцы т. два тыдні.

2. часц. абмежавальная. Не раней чым.

   • Я прыеду т. заўтра.

3. часц. абмежавальная. Выключна, адзіна; нічога, акрамя гэтага.

   • Ён будзе т. настаўнікам.
   • На ўроку мы т. чыталі.

4. часц. ўзмацняльная (пры займенніках і прыслоўях звычайна ў адмоўных сказах). Узмацняе ўяўленне аб вялікай колькасці, аб’ёме і пад. чаго-н.

   • Чаго ён т. не расказваў.
   • Чаго т. не прыдумаюць людзі.

5. прысл. Зусім нядаўна (аб завяршэнні якога-н. дзеяння, наступленні якога-н. стану).

   • Дзеці т. павячэралі і спаць яшчэ не клаліся.
   • Я т. што прыехаў.

6. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з супраціўна-абмежавальнымі адносінамі.

   • Ноч была ціхая, т. сумна шумеў лес.

7. злуч. супраціўны. Аднак, але.

   • Ён доўга гаварыў, т. я не паверыў яму.

8. злуч. уступальны. далучальны. Ужыв. для сувязі членаў сказа і сказаў, якія ўдакладняюць або дапаўняюць выказаную думку.

   • Ён ніколі не расказваў пра сваё жыццё, хіба т. дзецям.

9. злуч. уступальны. часавы. Ужыв. ў даданых сказах часу, калі падзеі, аб якіх гаворыцца ў галоўным сказе, пачынаюцца адразу ж пасля падзей даданага сказа.

   • Т. мы заснулі, і тут жа раздаўся стук у акно.

10. злуч. уступальны. умоўны. Падпарадкоўвае даданыя сказы са значэннем рэальнай умовы.

    • Школу ты закончыш паспяхова, т. старайся.

◊

• Толькі і — выражае ўзмоцненае адценне абмежавання.

том, ✂, м.

Асобная кніжка якога-н. выдання збору твораў.

• Слоўнік у чатырох тамах.

|| памянш. томік, ✂.

• Т. вершаў Максіма Багдановіча.