Verbum

толькі, часц.

1. часц. вылучальна-абмежавальная. Не больш як, усяго.

   • Заплаціў т. тры рублі.
   • Дзяўчынцы т. два тыдні.

2. часц. абмежавальная. Не раней чым.

   • Я прыеду т. заўтра.

3. часц. абмежавальная. Выключна, адзіна; нічога, акрамя гэтага.

   • Ён будзе т. настаўнікам.
   • На ўроку мы т. чыталі.

4. часц. ўзмацняльная (пры займенніках і прыслоўях звычайна ў адмоўных сказах). Узмацняе ўяўленне аб вялікай колькасці, аб’ёме і пад. чаго-н.

   • Чаго ён т. не расказваў.
   • Чаго т. не прыдумаюць людзі.

5. прысл. Зусім нядаўна (аб завяршэнні якога-н. дзеяння, наступленні якога-н. стану).

   • Дзеці т. павячэралі і спаць яшчэ не клаліся.
   • Я т. што прыехаў.

6. злуч. супраціўны. Злучае члены сказа і сказы з супраціўна-абмежавальнымі адносінамі.

   • Ноч была ціхая, т. сумна шумеў лес.

7. злуч. супраціўны. Аднак, але.

   • Ён доўга гаварыў, т. я не паверыў яму.

8. злуч. уступальны. далучальны. Ужыв. для сувязі членаў сказа і сказаў, якія ўдакладняюць або дапаўняюць выказаную думку.

   • Ён ніколі не расказваў пра сваё жыццё, хіба т. дзецям.

9. злуч. уступальны. часавы. Ужыв. ў даданых сказах часу, калі падзеі, аб якіх гаворыцца ў галоўным сказе, пачынаюцца адразу ж пасля падзей даданага сказа.

   • Т. мы заснулі, і тут жа раздаўся стук у акно.

10. злуч. уступальны. умоўны. Падпарадкоўвае даданыя сказы са значэннем рэальнай умовы.

    • Школу ты закончыш паспяхова, т. старайся.

◊

• Толькі і — выражае ўзмоцненае адценне абмежавання.