Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

сіяніст, , м.

Паслядоўнік сіянізму.

|| ж. сіяністка, .

|| прым. сіянісцкі, .

сіяцельства, , н.

Тытулаванне князёў, графаў у царскай Расіі (ужывалася з займеннікам «ваша», «яго», «іх»), а таксама іх жонак.

  • Іх с.

скаба, , ж.

  1. Выгнутая паўкругам металічная паласа, якая служыць ручкай у дзвярах, сундуках куфрах і пад.

  2. Сагнутая пад вуглом жалезная паласа ці дрот для змацавання драўляных частак будыніны.

    • Змацаваць вуглы скобамі.

|| памянш. скобка, .

|| прым. скобачны, .

скабяны, .

Які мае адносіны да вырабаў з жалеза; звязаны з вытворчасцю і гандлем лёгкімі жалезнымі вырабамі (скобы, крукі, засоўкі і пад.).

  • Скабяныя тавары.

скаваны, .

Пазбаўлены лёгкасці, свабоды, натуральнасці, з затрымкай у дзеяннях, у праяўленні чаго-н.

  • Скаваныя рухі.

|| наз. скаванасць, .

скаварада, і скавародка, , ж.

Мелкая металічная пасудзіна з загнутымі краямі, для смажання; патэльня.

|| прым. скавародны, .

скаваць, ; зак.

  1. Зрабіць каваннем.

    • С. сякеру.
  2. Злучыць пры дапамозе кавання.

    • С. звёны ланцуга.
  3. Надзець кайданы, аковы або злучыць кайданамі з кім-н.

    • С. злачынцаў.
  4. перан. Пазбавіць свабоды, лёгкасці ў рухах, дзеяннях.

    • Мароз скаваў цела.
    • Трывога скавала мае думкі.
    • С. сілы ворага.
  5. перан. Зрабіць цвёрдым, нерухомым.

    • Мароз скаваў возера.
    • Зямлю скавала ранавата (безас.).

|| незак. скоўваць, .

|| наз. скоўванне, і скоўка, .

скавытаць, ; незак.

  1. Пра сабаку: жаласна павіскваць, ціха ныць.

  2. перан. Крыўдзіцца, скардзіцца (разм. зневаж.).

|| наз. скавытанне, .

скавыш, , м. (разм.).

Моцны пранізлівы вецер з завываннем.

  • С. завываў у коміне.

скажоны, .

Няправільны, перайначаны.

  • С. тэкст артыкула.

|| наз. скажонасць, .