Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

Макінтош ’лёгкае летняе паліто’ (ТС). Запазычана з франц. або англ. мовы ў XIX ст. праз рус. або польск. мову. Англ. mackintosh ’непрамакальная тканіна’ < ад прозвішча шатландскага тэхнолага Ч. Макінтоша, які вынайшаў такую тканіну, прагумліваючы яе (Цыганенка, 253; Фасмер, 2, 561).

Макі́тра ’макацёр’ (ТСБМ, Гарэц., Др.-Падб., Бяльк., чачэр., Мат. Гом.), макотра (Мал., Мат. Гом., Ян.), ’вялікі макацёр’ (Вяр.Крыв.), палес. маке́тра, макотра, макітра, макутра, макэтра, макытра ’макацёр для захоўвання смятаны, масла, для збівання масла, складвання аладак, галушак’ (Дразд., З нар. сл.), макітрык, макотрык ’тс’ (Мат. Гом.). Да макатра, макацёр (гл.).

Маклак ’надта поўнае дзіця’ (докш., Янк. Мат.), ’неахайны’ (Касп.), макляк ’нязграбны чалавек’ (рэч., Мат. Гом.). Роднаснае з вахла́к (гл.).

Ма́клер ’пасрэднік пры заключэнні гандлёвых і біржавых здзелак’ (ТСБМ). Запазычана праз польск. ці рус. мову з ням. (новав.-ням.) Makler ’тс’ або з гал. makelaar ’спекулянт’ (Праабражэнскі, 1, 503; Бернекер, 2, 9; Фасмер, 2, 561).

Маклі (мн.) ’качалка для прасавання бялізны’ (віц., Шн.). Да ма́гель (гл.).

Макліна́ ’нізкае месца, дзе вымакаюць пасевы’ (шчуч., Сл. ПЗБ). Літуанізм, параўн. maklýnas ’гразкае месца’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 14). Параўн. таксама maklỹnė ’слота, гразь’.

*Маклі́цы, моклы́ці (мн.) ’хвароба авец’ (Клім.). Параўн. бел. макрэц, укр. мокрець, рус. мокрец, польск. mokrzyca. Да мокнуць (гл.). Утворана ад дзеепрыметніка моклы (< moklъjь < moknǫti).

Маклы́жжа ’мокрае адзенне’ (докш., Сл. ПЗБ), віл. макляддзё (там жа). Роднаснае да (на)‑моклы < мокнуць (гл.). Аб суфіксе ‑ыж гл. Сцяцко (Афікс. наз., 182).

Макля́к, макла́к, мачляк, махля́к, мъкляк ’намоклае пад дажджом адзенне’, ’чалавек у мокрым адзенні’ (навагр., Нар. сл.), навагр. ’дажджавы чарвяк’, маз., бялын. ’затануўшае дрэва’, віл., лід. ’намоклае палена ў рэчцы’ (Сл. ПЗБ), драг. муклек, мн. муклякэ́ ’махавік зялёны, Xerocomus subtomentosus’ (Жыв. сл., Нар. сл.). Укр. мокля́к ’усё мокрае’, падольск, ’пусты арэх (які бывае ад таго, што на Яна Купалу ідзе дождж)’, зах.-укр. ’багністае месца’. Бел.-укр. ізалексы. Да мокры (гл.). Балтызм. Параўн. maklė̃kas ’вымаклае палена’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 15).

Макоўнік (зб.) ’макавыя сцёблы з лісцем’ (ТС, Касп., гом., Мат. Гом.) — параўн. ДАБМ, к. 278–280. Да мак (гл.). Гл. таксама макаўнік.