Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

СкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

*Ме́лькацень, мэлькотэ́нь ’балбатлівы чалавек’ (брэсц., Нар. лекс.). Утворана з польск. bełkotać ’мармытаць, балбатаць’, ’булькаць’ (< прасл. bъlk‑ot‑a‑ti — гукапераймальнае ад bъlkʼ, параўн. польск. bełk ’водная бездань’, ням. bulken, bullern ’ракатаць’ — Слаўскі, 1, 30). Аб суфіксе ‑ень (‑энь) гл. Сцяцко, Афікс. наз., 38.

Мэбля ’прадметы абстаноўкі памяшкання’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ) з польск. mebel, meble ’прадметы абстаноўкі, звычайна сталярскай работы’ (Грынавяцкене, Сл. ПЗБ, 3, 95), якія з ням. Möbel < франц. meuble ’мэбля, хатняя абстаноўка’ (Варш. сл., 912). Мэблява́ць ’абстаўляць мэбляй’ — марфалагічная калька з рус. меблировать ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 116). Сюды ж беласт. мэ́бэль ’сталярскі інструмент’ (Сл. ПЗБ) — семантычны пераход ’мэбля сталярскай работы’ > ’інструмент, якім вырабляюць такую мэблю’.

Мэвы ’чайкі’ (ваўк., Сл. ПЗБ). З польск. mewa ’чайка’, якое з ням. Möwe ’тс’ < с.-в.-ням. mäwenкрычаць’.

Мэглух ’шматок’ (Бяльк.). З мэтлух ’тс’. Да мотлах (гл.).

Мэдзіцца ’прымервацца да справы, меціцца яе зрабіць, доўга збірацца рабіць’ (дзярж., Нар. сл.; Калюга, КТС). У выніку кантамінацыі лексем мэта і мудзіць < мудик (гл.).

Мэйсар ’спецыяльны шавецкі нож’ (гродз., Нар. сл.). З ням. Messer ’нож’ (магчыма, праз ідыш).

Мэ́каць ’утвараць працяжныя гукі «мэ-мэ» (пра некаторых жывёл)’ (ТСБМ; ц.- і ўсх.-палес., ДАБМ, к. 302), ’падаваць голас (пра цяля)’, (ТС). Гукапераймальнае. Параўн. ме́каць, мі́каць (гл.).

Мэкнуць ’ударыць’ (гор., Мат. Маг.). Да шмя́кнуць (гл.).

Мэкшты ’балеткі’, ’льняныя, канапляныя палатняныя тапачкі для дзяцей, нябожчыкаў’ (паст., астрав., воран., шальч., віл., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. mekštas, mäk‑ štas ’тапачка з нітак’ (Грынавяцкене, там жа, 3, 95).

Мэлдацца ’валтузіцца’ (ашм., Сл. ПЗБ). Балтызм. Параўн. літ. maltis ’круціцца, ёрзаць’, ’важдацца, валтузіцца’, ’праціскацца’. ’.