Verbum

Во́тум (БРС). Запазычанне з лац. votum праз рус. во́тум (Крукоўскі, Уплыў, 80). Ст.-бел. вотум ’голас’ з польск. wotum < лац. votum (Булыка, Запазыч., 19).

Во́тхлань ’чысцец’ (Шн., 2). Гл. атхлань.

Во́тчым ’айчым’ (Касп., Шат.). Рус. во́тчим, о́тчим, укр. вітчим, рус.-ц.-слав. отъчимъ, польск. ojczym, в.-луж. wótčim, чэш. otčim, славен. očim. Гл. айчым.

Во́тчына ’спадчыннае зямельнае ўладанне, бацькаўшчына’ (БРС, Нас.); ’пасека, прыдатнае для пчол месца’ (Маш., рэч.; Яшк., стол., слаўг.). Ст.-бел. отъчина ’спадчыннае зямельнае ўладанне, бацькаўшчына’, ст.-рус. отъчина, ст.-слав. отъчина ’тс’, рус. перм., казан. вотчина ’спадчыннае ўладанне’; ’пасека’. Да otьcь (гл. ацец) (Фасмер, 1, 359; Трубачоў, История терм., 27 і наст.). Значэнне ’пасека’ развілося, відавочна, з абазначэння аднаго з відаў маёмасці, атрыманай у спадчыну; параўн. ст.-рус. отчина бортная (Сразнеўскі, 2, 831), н.-луж. і в.-луж. dźědźica ’сасна з борцю’ (Шустэр–Шэўц, Probeheft, 53) ад děditi ’даставаць маёмасць у спадчыну’. Вотчына ў першым значэнні ў суч. бел. літ. мове, магчыма, запазычанне з рус. (Крукоўскі, Уплыў, 28). Параўн. вотчыч.

Во́тчыннік ’спадчынны ўладальнік’ (БРС, Нас.). Рус. во́тчинник ’тс’. Да вотчына (гл.). У сучаснай бел. мове з’яўляецца запазычаннем з рус. (Крукоўскі, Уплыў, 28).

Во́тчыч ’пчаляр’ (Маш., рэч., Янк. II, глус.), воцціч (Мат. Гом.), отчыч (КТС) ’тс’. Рус. вотчинник ’уладальнік вотчыны (пасекі), пчаляр’, укр. палес. вочичь ’пчаляр’. Да вотчына ’пасека’ (Малько, БЛ, 9, 57). У семантычных адносінах параўн. ст.-в.-луж. dedicz, dediczer ’пчаляр, бортнік’ (Шустэр–Шэўц, Probeheft, 53). Гл. таксама воччан.

Воўк (БРС, Нас., Касп., Шат., Бяльк.). Рус. волк, укр. вовк, ст.-рус. вълкъ, ст.-слав. влькъ, польск. wilk, каш. vêlk, vilk, в.-луж. wjelk, н.-луж. weľk, чэш., славац. vьklъ, серб.-харв. ву̑к, славен. vȏłk, балг. вълк, макед. волк. Прасл. vьlkъ. Роднаснае літ. vil̃kas, лат. vìlks, гоц. wulfs, алб. ulk, ст.-інд. vr̥̄́kas, авест. vəhrka‑, грэч. λύκος, лац. lupus (запазычана з сабін.) (Траўтман, 359; Вальдэ, 447; Уленбек, 291; Богач, LF, 33, 103 і наст.; Шпехт, KZ, 66, 26 і наст.). Узыходзіць да і.-е. ue̯l‑ ’рваць’, г. зн. воўк ’той, які разрывае, раздзірае’ (Праабражэнскі, 1, 92; Фасмер, 1, 338; Шанскі, 1, В, 148). Сюды ж валачыць (гл.). У грэч. λύκος і лац. lupus, якія ўзыходзяць да і.-е. *lukos, адбылася табуістычная метатэза (Трубачоў, ВСЯ, 3, 123). Абаеў (ОЯФ, 1, 592 і наст.) указвае на верагоднасць захавання спрадвечна лац. *vulcus, *volkus ’воўк’ у Vulkānus ’бог Вулкан’. Карнуа (Трубачоў, Дополн., 338) параўноўвае апошнюю лексему з грэч. Ϝελχανός ’Зеўс у крыцян’ і хец. u̯alh̯‑ ’біць’, адкуль этрус. vel, velx.

Во́ўна (БРС, Нас., Бяльк., Касп., Шат.). Рус. во́лна, укр. во́вна, ст.-рус. вълна, польск. wełna, в.-луж. wołma, н.-луж. wałma, чэш., славац. vlna, серб.-харв. ву̏на, славен. vółna, балг. въ́лна, макед. волна. Роднасныя літ. vìlna ’ваўняны волас’, лат. vil̃na ’воўна’, ст.-прус. wilna ’кафтан’, ст.-інд. ū́rṇā ’воўна’, авест. varǝnā, лац. lāna з *vlāna, грэч. λῆνος, λᾱ́νος ’воўна’, магчыма, арм. gełmn ’воўна, лямец’; іншая ступень чаргавання: лац. vellus ’руно’ (Траўтман, 359; Фасмер, 1, 339). Узыходзяць да і.-е. *u̯el‑ ’торгаць, рваць’ (Праабражэнскі, 1, 92; Махэк, LF, 64, 344; БЕР, 206 і наст.).

Во́ўчае во́ка ’воўчыя ягады’ (Бяльк.). Ад воўк. Матывы намінацыі гл. воўчае лыка.

Воўчае лыка ’расліна, Daphne mezereum L.’ (Касп., Бяльк., Кіс.). Рус. волчье лыко, укр. вовче лико, польск. wilcze lyko, серб.-харв. ву̏чје лико, балг. въ̀лчо лико. Ад воўк. Прыметнік воўчы ўказвае на атрутнасць расліны (Мяркулава, Очерки, 98).