Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

дыва́н 1, ‑а, м.

Тканы, звычайна варсісты ўзорчаты выраб для ўпрыгожвання сцен, высцілання падлогі і пад. На сцяне вісеў вельмі дарагі дыван з цудоўна вытканым альпійскім краявідам. Даніленка. Падлогу ўсцілаў мяккі дыван. Арабей. // перан.; чаго або які. Пра тое, што падрывае зямлю суцэльным слоем. Усю зямлю навокал засцілаў густы дыван невысокай мяккай травы. Шахавец. Выйшаў на прасторы — снежны лёг дыван, Засцілае сонца шэранню туман. Хведаровіч.

дыва́н 2, ‑а, м.

1. Савет вышэйшых саноўнікаў пры султане ў ранейшай Турцыі.

2. Урадавыя ўстановы па адміністрацыйных і судовых справах у некаторых сучасных краінах мусульманскага Усходу.

3. Назва зборніка лірычных вершаў ва ўсходніх літаратурах.

[Перс.]

дывано́вы, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да дывана ​1. Віцебскі дывановы камбінат. Дывановая вытворчасць. // Які з’яўляецца дываном ​1. Дывановая дарожка.

2. Падобны да дывана па выгляду, якасці. Дывановая тканіна.

дыва́ншчык, ‑а, м.

Майстар па вырабу дываноў.

дыва́ншчыца, ‑ы, ж.

Жан. да дываншчык.

дыверге́нцыя, ‑і, ж.

Спец. Разыходжанне, расчапленне.

[Ад лац. divergium.]

дыверса́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Той, хто праводзіць дыверсію (у 1 знач.), займаецца дыверсіямі.

дыверса́нтка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Жан. да дыверсант.

дыверса́нцкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да дыверсанта. Дыверсанцкія прылады.

дыверсі́йны, ‑ая, ‑ае.

Звязаны з дыверсіяй, правядзеннем дыверсій. Дыверсійная дзейнасць. Дыверсійная група.

дыве́рсія, ‑і, ж.

1. Акт вывядзення са строю ваенных і інш. важных аб’ектаў агентамі варожай дзяржавы або партызанамі ў тыле акупантаў. Атрад Заслонава наладжваў дыверсіі ў дэпо. Было, што за ноч падрыўнікі паспявалі зрабіць дзве дыверсіі. Сіняўскі.

2. Ваенная аперацыя, якая праводзіцца, каб адцягнуць увагу праціўніка ад месца нанясення галоўнага ўдару.

3. перан. Правакацыйная прапаганда ў друку імперыялістычных дзяржаў, накіраваная супраць краін сацыялізма. У сваіх ідэалагічных дыверсіях імперыялісты сканцэнтроўваюць намаганні перш за ўсё на тым, каб атруціць свядомасць падрастаючага пакалення. Машэраў.

[Фр. diversio — адхіленне.]