Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ко́лернасць, ‑і, ж.

Наяўнасць таго ці іншага колеру ў чым‑н. Колернасць шкла. Колернасць піва.

ко́лерны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і каляровы (у 1 знач.). Колерны здымак.

ко́лі, нескл., м.

Парода службовых сабак; шатландская аўчарка.

[Англ. collie.]

ко́ліва, ‑а, н.

Разм. Тое, што і колка ​1. — Зарадку ж робіш? Дык коліва — самая лепшая зарадка. Лужанін.

ко́лік, ‑а, м.

Разм. Памянш. да кол (у 1 знач.); невялікі кол, калок. Са снегу мясцінамі выглядаюць канцы жэрдак ды яшчэ няроўныя крывыя колікі парканаў. Галавач.

ко́лікі, ‑аў; адз. коліка, ‑і, ДМ ‑ліцы, ж.

Рэзкі, востры боль, рэзь у жываце або ў баку. Ні колікаў, ні прыступаў — мінулася бяда, Дапамагла гаючая вада! Валасевіч. Паступова вострая коліка ў палене цішэла, змяншалася і неўзабаве зусім праходзіла. Ставер.

ко́лісь, прысл.

Разм. Калісьці, некалі ў мінулым. І вось на месцы тым стаю, Дзе колісь быў мой ціхі дом. Астрэйка.

ко́лішні і калі́шні, ‑яя, ‑яе.

Які мае адносіны да мінулага, меў месца ў мінулым. Колішняе знаёмства. □ Над краем колішняй бядоты і галечы Жыццё, як сонца, не спыняе рух. Звонак. Цяпер не час той даўні і калішні, Не навіна машына ля двара. Астрэйка.

ко́лка 1, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. калоць ​2. Колка дроў. Колка цукру.

ко́лка 2,

1. Прысл. да колкі ​1.

2. безас. у знач. вык. Пра адчуванне ўколу, рэзі. Колка ісці босымі нагамі па ржэўніку. □ Сорам не елка — вачам не колка. Прыказка.

ко́лкасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць колкага ​1 (у 2 знач.). Колкасць заўвагі.

2. З’едлівая насмешка, колкая заўвага. Гаварыць колкасці.