Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

апака́ліпсіс, ‑а, м.

Адна з хрысціянскіх царкоўных кніг, якая змяшчае містычныя прароцтвы пра канец свету.

[Ад грэч. apokálypsis — адкрыццё.]

апакаліпсі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да апакаліпсіса.

апакаліпты́чны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і апакаліпсічны.

апако́вы, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з апаку.

апакрыфі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да апокрыфаў. Апакрыфічная літаратура.

апа́л 1, ‑у, м.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. апальваць — апаліць.

2. Тое, чым што‑н. апальваецца (дровы, драўнінныя адыходы, торф і пад.); паліва. Але яшчэ пытае люты. Зіму прывёўшы на прычал, Ці добра, людзі, вы абуты? Як вы багаты на апал? Колас.

3. Апрацоўка гліняных вырабаў высокай тэмпературай.

апа́л 2, ‑у, м.

Празрысты шклопадобны камень (звычайна малочнага колеру з блакітнаватым ці жаўтаватым адлівам), некаторыя гатункі яго лічацца каштоўнымі. А там Урал Хавае скарбы руд, Тапаз, апал, Цудоўны ізумруд. Зарыцкі.

апа́ла, ‑ы, ж.

У дапятроўскай Расіі — гнеў, няміласць цара да баярына, вяльможы, які ў чым‑н. правінаваціўся; кара, якая накладалася на такога вяльможу. // перан. Няміласць, непрыхільнасць.

апа́лавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да апалу ​2. Апалавы камень. // Які зроблены з апалу ​2 або ўтрымлівае апал ​2. Апалавы пярсцёнак. // Малочна-белы з жоўтым або блакітным адценнем; такога колеру, як апал ​2. На апалавым небе не было ніводнай хмурынкі. Мікуліч.

апалаге́т, ‑а, М ‑геце, м.

Кніжн. Актыўны абаронца якога‑н. вучэння, ідэі, парадкаў. Апалагеты капіталізму.

апалаге́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Кніжн. Галіна багаслоўя, якая мае задачай абарону хрысціянскай догмы. // перан. Выкліканая якімі‑н. прычынамі, але не абгрунтаваная абарона чаго‑н.; усхваленне.