Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

аптава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад аптаваць.

аптава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак. і незак.

Спец.

1. Выбраць (выбіраць) для сябе тое ці іншае грамадзянства, карыстаючыся правам аптацыі.

2. толькі незак. Зал. да аптаваць.

аптава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., каго.

Спец. Ажыццявіць (ажыццяўляць) у адносінах да каго‑н. права аптацыі.

аптаві́к, ‑а, м.

Буйны гандляр, які вядзе аптовы гандаль.

апта́нт, ‑а, М ‑нце, м.

Асоба, якая мае права на аптацыю.

апта́цыя, ‑і, ж.

Спец. Выбар грамадзянства, які звычайна дазваляецца зрабіць насельніцтву тэрыторыі, што перайшла ад адной дзяржавы да другой.

[Лац. optatio — жаданне.]

апто́вы, ‑ая, ‑ае.

Які звязаны з гандлем оптам; які робіцца оптам. Аптовы гандаль. Аптовыя цэны.

аптыма́льны, ‑ая, ‑ае.

Найбольш спрыяльны для чаго‑н., найбольш адпаведны чаму‑н., найлепшы. Аптымальныя нормы высеву. Аптымальны водна-паветраны і цеплавы рэжым.

аптыміза́цыя, ‑і, ж.

Спец. Працэс надання чаму‑н. аптымальных, найбольш выгадных характарыстык, суадносін. Распрацоўка тэорыі аптымізацыі паліўна-энергетычнага балансу краіны. // Прывядзенне сістэмы ў найлепшы (аптымальны) стан. Электронна-вылічальнай машыне зададзена праграма аптымізацыі размеркавання нагрузкі паміж рабочымі апаратамі.

аптымі́зм, ‑у, м.

Бадзёрае і жыццярадаснае светаадчуванне, пры якім чалавек верыць у светлую будучыню; схільнасць ва ўсім бачыць добрае; проціл. песімізм. Рэдактарскі аптымізм захапляў і радаваў Лабановіча, бо яму хацелася, каб гэтак яно і было. Колас. У гэтай бяздумнай бадзёрасці сучаснай моладзі і светлым аптымізме было нешта новае, народжанае новай эпохай. Карпюк.

[Ад лац. optimus — найлепшы.]