Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

валасні́ца, ‑ы, ж.

Уст. Грубая валасяная (шарсцяная) адзежа, якую надзявалі на голае цела пустэльнікі-манахі ў знак пакоры.

валасны́, ‑ая, ‑ое.

Які мае адносіны да воласці. Валасное праўленне. Валасны суд, камітэт. // Які служыць у воласці. Валасны пісар.

валасня́, ‑і, ж.

1. зб. Пасма валасін з конскага хваста.

2. Лёска, звітая з такіх валасін. Знайшоўшы ладнага чарвяка пад купінай.., [Васіль] зрабіў насадку, папляваў на яе дзеля рыбацкага шчасця і закінуў вуду далей ад берага — на ўсю валасню. Якімовіч.

3. зб. Пагард. Калматыя пасмы валасоў чалавека або шэрсці жывёлы; патлы.

валасо́к, ‑ска, м.

1. Памянш. да волас (у 1 знач.); маленькі, кароткі волас.

2. Ніткападобныя варсінкі на скурцы раслін. Каранёвыя валаскі.

3. Тонкая металічная ніць, дроцік у якім‑н. прыборы, механізме. Валаскі [лямпачак] былі распалены як след, да жоўтага колеру, але апарат чамусьці маўчаў. Краўчанка.

•••

Вісець (ліпець) на валаску (на павуцінцы) гл. вісець.

На валасок (валаску) ад смерці — вельмі блізка ад смерці. Не раз выпадала быць на валаску ад смерці. Марціновіч.

валасы́,

гл. волас.

валася́нка 1, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Невялікая пеўчая птушка атрада вераб’іных з тонкай шылападобнай дзюбай.

валася́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Тое, што і ціпчак.

валасяны́, ‑ая, ‑ое.

Які складаецца з валасоў. Валасяное покрыва. // Зроблены з валасоў. Валасяная сетка.

валато́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.

Абл. Курган, у якім, паводле народных уяўленняў беларусаў, пахаваны легендарныя асілкі-волаты. На магілцы-валатоўцы Зарунеюць кветак руні. Зайдзе сонца, узыдзе сонца... Сні, таварыш, аб Камуне! Купала. Я часта прыпыняюся каля сталоў, Дзе разлажылі прадаўшчыцы зёлкі, Сабраныя з усіх лугоў, палёў, на скрыжаваннях і на валатоўках. Танк.

валато́ўскі, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і волатаўскі. [Жадзейка:] — Спіць маладосць сном валатоўскім. Машара. Вось ён стаіць перад намі валатоўскага росту сібірак. «Звязда».

валаха́ты, ‑ая, ‑ае.

Абл. Калматы. Пра бацькавага бацьку, валахатага, шыракатварага дзеда Пятра, хадзіла па мястэчку пагалоска. Навуменка.