Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

весяльча́к, весельчака, м.

Тое, што і весялун. Усе [дзяўчаты].. крыху былі закаханы ў гэтага ружовашчокага, нястомнага весельчака. Шамякін.

ве́та, нескл., н.

Забарона, адмена якіх‑н. рашэнняў. Права вета. □ На ідэі камунізма Не накласці вета, І прайшлі яны без візы Усе часціны свету. Дзяргай. Мы, разам з усімі народамі свету, На зброю агрэсіі — атамны гром Кладзём сваё двухсотмільённае вета. Танк.

[Ад лац. veto — забараняю.]

ве́тах, ‑а, м.

Месяц у апошняй квадры, на зыходзе. Ад маладзіка да ветаха. □ Неба было зорнае і чыстае, толькі ля ветаха самотна вісела хмурынка. Асіпенка.

веташо́к, ‑шка, м.

Памянш.-ласк. да ветах. Вольна пад небам. За хатай дарога Выбегла з вуліцы — лёгка бяжыцца. За ёй веташок развітальны двухрогі, Ранак сустрэўшы, хаваецца ў жыце. Калачынскі.

ве́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Чыгуначная лінія, якая адыходзіць убок ад асноўнай чыгуначнай магістраль Спешна пачалі пракладваць чыгуначную ветку да буравых вышак. Паслядовіч.

ве́тласць, ‑і, ж.

Тое, што і ветліва сць. З той жа ветласцю, але крыху разгубіўшыся, Ксенафонт Апалінаравіч праводзіў да форткі гасцей. Шынклер.

ве́тлівасць, ‑і, ж.

Уласцівасць ветлівага, прыветлівасць. Адчуванне цеплыні і сардэчнасці дапаўняла гаспадыня сваёй ветлівасцю. Шамякін. [Багуцкі:] — Аднак, дзе ваша ветлівасць, пан Шмульке? Не запрашаеце нават прысесці. Лынькоў. — Са службы? — дзеля ветлівасці запытаў.. [Сяргей] у Пятра Іванавіча. Шахавец.

ве́тлівы, ‑ая, ‑ае.

Ласкавы, далікатны, прыветлівы. [Містэр Лаян] быў паважны, не маладога ўжо веку чалавек, заўсёды акуратна адзеты, ветлівы, з прыемнымі манерамі. Лынькоў. Гаспадыня аказалася простаю і ветліваю, і старая неўзабаве адчула сябе як дома. Мележ. // Поўны ласкі, прыязнасці, добразычлівасці. — Ну, як у вас справы, дзяўчаты? — запытаўся дырэктар у студэнтак маладжавым, ветлівым голасам. Карпюк. Пан Богут ветлівым паклонам Гасцей вітае дарагіх. Колас.

ве́тлы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і ветлівы. І рухам ветлай гаспадыні Марына з лавы пыл змяла. Колас. Усе яны ўжо ведалі Міколку, сустрэлі яго ветлым словам. Лынькоў.

ветлячэ́бніца, ‑ы, ж.

Ветэрынарная лячэбніца.