Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

шахтакіраўні́цтва, ‑а, н.

Кіраўнічы орган на шахце (у 1 знач.), які ведае ўсёй вытворчасцю. Мы сабраліся на трэцім паверсе шахтакіраўніцтва ў вялікай зале-параднай. Скрыган.

шахтапад’ёмнік, ‑а, м.

Від грузавога ліфта для пад’ёму (спуску) людзей і грузаў па шахтавых ствалах.

шахтапрахо́дчык, ‑а, м.

Чалавек, які ажыццяўляе праходку горных выпрацовак, шахт і пад. Усё глыбей пранікаюць у зямлю шахтапраходчыкі. «Звязда».

шахцёр, ‑а, м.

Горнарабочы, які працуе ў шахце. Аднойчы на змене, Прайшоўшы забой, Шахцёры спачыць там Прыселі на камень. Броўка.

шахцёрка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.

Разм.

1. Жан. да шахцёр.

2. Брызентавы рабочы касцюм шахцёра, а таксама рабочая шапка шахцёра.

шахцёрскі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шахцёра, уласцівы яму. Шахцёрская праца. □ — А наогул, Мікола ваш хлопец — во! — Аляксей паказвае вялікі палец левай рукі. — Ён тут да-а-аў дразда. Паказаў шахцёрскую хватку. Чыгрынаў. // Прызначаны для шахцёра. Шахцёрскае адзенне. Шахцёрская лямпа.

шах-ма́х, выкл.

Ужываецца для абазначэння рашучага хуткага дзеяння. — Гатовай праўды захацелася? — прамовіў Галубовіч. — Не, брат, праўду трэба здабываць з боем. А гэта не так проста, як малююць балбатуны-анархісты: шах-мах — скінулі цара, і кожны сам сабе сіла і права. Колас.