Verbum

ша́мнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.

Абл. Шуснуць, уваліцца. Дзядзька Антон бухнуў ломікам па засаўцы, і маса шамнула ўніз, за апалубку. Місько. Гэта ж Каця, а не Зіна, шамнула залетась у праломку. Кудравец.

шамо́т, ‑у, М ‑моце, м.

1. Вогнетрывалая гліна або кааліп. Пойдуць у цэнтр і на поўдзень караблі, гружаныя дынасам і шамотам, патрэбнымі для домен і вагранак. Галавач.

2. Вогнетрывалая цэгла з такога матэрыялу або з прымесямі такога матэрыялу. На фасадных плоскасцях [кафэ «Журавінка»] бачна абліцоўка сцяны плітамі з шамоту. «Маладосць».

[Ад фр. chamotte.]

шамо́тавы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да шамоту; які з’яўляецца шамотам. Шамотавая гліна. // Выраблены з шамоту, які змяшчае шамот. Шамотавая цэгла. Шамотавыя вырабы. // Звязаны з вытворчасцю вырабаў з шамоту. Шамотавы завод. Шамотавы цэх.

шампанізава́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад шампанізаваць.

шампанізава́цца, ‑зуецца; незак.

Зал. да шампанізаваць.

шампанізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.

Падвергнуць (падвяргаць) шампанізацыі (вінаграднае віно). Шампанізаваць віно.

шампаніза́цыя, ‑і, ж.

Насычэнне віна вуглякіслым газам шляхам паўторнага браджэння.

шампа́нскае, ‑ага, н.

Высакасортнае пеністае вінаграднае віно, якое насычана вуглякіслым газам. У бакалах запенілася шампанскае. Шыцік.

[Ад геагр. назвы.]

шампа́нскі, ‑ая, ‑ае.

1. Звязаны з прыгатаваннем шампанскага. Шампанскія сарты вінаграду. // Прызначаны для шампанскага.

2. Як састаўная частка некаторых батанічных пазваў. Шампанскае жыта. Шампанскі ранет.

шампіньён, ‑а, м.

Каштоўны ядомы пласціністы грыб з белай ці бураватай шапкай, некаторыя віды якога культывуюцца ў цяпліцах. Не кроч шукаць яго да бору, За хаты выйдзі: вось і ён — Раскрыўся проста пры разоры, Як парашуцік, шампіньён. Цвірка.

[Ад фр. champignon.]