Verbum

бра́ція, ✂, ж.

1. Манахі адной абшчыны або манастыра.

2. (з азначэннем). Людзі аднаго круга; садружнасць (разм. жарт.).

   • Марская б.
   • Уся наша б.

бра́цкі, ✂.

1. гл. брат.

2. Шчыры, сяброўскі, блізкі па духу.

   • Брацкая сустрэча.
   • Брацкае прывітанне.

◊

• Брацкая магіла — агульная магіла воінаў, змагароў, што загінулі ў баі.

бра́цтва, ✂, н.

1. Садружнасць, брацкі саюз.

   • Б. народаў.

2. Рэлігійная абшчына, саюз.

бра́цца, ✂; незак.

1. за каго-што. Хапацца рукамі за каго-н. або за які-н. прадмет.

   • Б. за рукі.

2. за што. Пачынаць работу, якую-н. дзейнасць.

   • Б. за граблі.

3. за што. Прыступаць да якой-н. справы.

   • Б. за вучобу.

4. за каго-што. Прымаць меры ўздзеяння ў адносінах каго-, чаго-н. (разм.).

   • Б. за парушальнікаў працоўнай дысцыпліны.
   • Б. за дысцыпліну.

5. з інф. Прымаць на сябе абавязацельствы выканаць што-н.

   • Б. адрамантаваць жняярку.

6. Пачынацца, наставаць (пра з’явы прыроды).

   • Мароз бярэцца нанач.

7. Лавіцца на вуду, спінінг (пра рыбу).

   • Шчупак на хлеб не бярэцца.

8. Ліпнуць, прыставаць.

   • Гразь бярэцца за боты.

9. Расці, набірацца сілы (разм.).

   • Нядаўна палолі, а пустазелле зноў бярэцца.

◊

• Брацца за розум (разм.) — рабіцца разважлівым, станавіцца на правільны шлях.

• Брацца за гуж (разм.) — пачынаць якую-н» сур’ёзную справу.

• Брацца загрудкі (разм. неадабр.) — задзірацца, даходзіць да сутычкі.

• Брацца ў рожкі (разм.) — выяўляючы сваю самастойнасць, задзірацца, спрачацца, сутыкацца.

|| зак. узяцца, ✂.

браць, ✂; незак.

1. Захопліваць рукой (або чым-н. іншым), прымаць у рукі.

   • Б. хлеб са стала.
   • Б. мяшок на плечы.
   • Рыба сёння добра бярэ (перан. клюе).

2. Авалодваць кім-, чым-н. і дамагацца ў барацьбе.

   • Б. у палон.
   • Б. штурмам крэпасць.

3. Прымаць (з якой-н. мэтай, на пэўных умовах).

   • Б. на зборы.
   • Б. на работу.

4. Атрымліваць у сваю ўласнасць, у сваё карыстанне.

   • Б. таксі.
   • Б. усё ад жыцця.

5. чым. Перамагаць у схватцы; перамагаць з дапамогай чаго-н.

   • Б. хітрасцю. б.
   • Пераадольваць.
   • Б. бар’ер.

6. Спаганяць што-н.

   • Б. штраф.

7. Спраўна дзейнічаць (пра рэжучыя прадметы, зброю і пад.).

   • Брытва добра бярэ.
   • Ружжо далёка бярэ.

8. што і чаго. Выкарыстоўваць, займаць, выдаткоўваць.

   • Машына бярэ многа бензіну.

9. Трымацца пэўнага кірунку; накіроўвацца.

   • Б. прама.

10. Дамаўляцца аб выкарыстанні чаго-н. і аказваць падтрымку каму-н.

    • Б. пад абарону.
    • Б. адпачынак.

11. Купляць.

    • Б. білет.

12. Есці, піць (часцей з адмоўем). Нічога ў рот не б.

◊

• Каплі ў рот не бярэ (разм.) — зусім не п’е спіртнога.

• Браць з бою(-ем) — дамагацца чаго-н. энергічнымі дзеяннямі.

• Браць горлам (разм. неадабр.) — дамагацца чаго-н. крыкам.

• Браць за горла (жабры) (разм. неадабр.) — сілай прымушаць да чаго-н.

• Браць да сэрца (разм.) — востра ўспрымаць і перажываць за што-н.

• Браць голымі рукамі (з адмоўем «не») (разм.) — авалодваць кім-, чым-н. без асаблівых цяжкасцей.

• Браць на пуп (разм.) — перанапружвацца фізічна.

• Браць на цыгундар (разм.) — прыцягваць да адказнасці.

• Браць пад казырок (разм.) — аддаваць чэсць, прыкладаючы правую руку да галаўнога ўбора.

• Браць ногі на плечы (у рукі) (разм. жарт.) — уцякаць што ёсць сілы.

• Чорт яго (яе) не бярэ (разм.) — нічога не здараецца.

|| зак. узяць, ✂.

|| наз. узяцце, ✂.

брашу́ра, ✂, ж.

Невялікая (не больш чым 48 старонак) кніжка.

• Папулярная б.

|| памянш. брашурка, ✂.

|| прым. брашурны, ✂.

брашурава́ць, ✂; незак.

Сшываць лісты ў кнігу.

|| зак. збрашураваць, ✂.

|| наз. брашураванне, ✂ і брашуроўка, ✂.

|| прым. брашуравальны, ✂ і брашуровачны, ✂.

• Брашуравальная машына.
• Брашуровачны цэх.

брашуро́ўшчык, ✂, м.

Рабочы, які займаецца брашуроўкай.

|| ж. брашуроўшчыца, ✂.

бро́вар, ✂, м.

Вінакурны завод.

|| прым. броварскі, ✂.

брод, ✂, м.

1. Неглыбокае месца на ўсю шырыню ракі, возера, зручнае для пераходу, пераезду.

   • Пераправіцца бродам.

2. След, пракладзены ў траве.

   • Правёў б. да самай ракі.

|| прым. бродавы, ✂.