браць, ; незак.

  1. Захопліваць рукой (або чым-н. іншым), прымаць у рукі.

    • Б. хлеб са стала.
    • Б. мяшок на плечы.
    • Рыба сёння добра бярэ (перан. клюе).
  2. Авалодваць кім-, чым-н. і дамагацца ў барацьбе.

    • Б. у палон.
    • Б. штурмам крэпасць.
  3. Прымаць (з якой-н. мэтай, на пэўных умовах).

    • Б. на зборы.
    • Б. на работу.
  4. Атрымліваць у сваю ўласнасць, у сваё карыстанне.

    • Б. таксі.
    • Б. усё ад жыцця.
  5. чым. Перамагаць у схватцы; перамагаць з дапамогай чаго-н.

    • Б. хітрасцю. б.
    • Пераадольваць.
    • Б. бар’ер.
  6. Спаганяць што-н.

    • Б. штраф.
  7. Спраўна дзейнічаць (пра рэжучыя прадметы, зброю і пад.).

    • Брытва добра бярэ.
    • Ружжо далёка бярэ.
  8. што і чаго. Выкарыстоўваць, займаць, выдаткоўваць.

    • Машына бярэ многа бензіну.
  9. Трымацца пэўнага кірунку; накіроўвацца.

    • Б. прама.
  10. Дамаўляцца аб выкарыстанні чаго-н. і аказваць падтрымку каму-н.

    • Б. пад абарону.
    • Б. адпачынак.
  11. Купляць.

    • Б. білет.
  12. Есці, піць (часцей з адмоўем). Нічога ў рот не б.

  • Каплі ў рот не бярэ (разм.) — зусім не п’е спіртнога.

  • Браць з бою(-ем) — дамагацца чаго-н. энергічнымі дзеяннямі.

  • Браць горлам (разм. неадабр.) — дамагацца чаго-н. крыкам.

  • Браць за горла (жабры) (разм. неадабр.) — сілай прымушаць да чаго-н.

  • Браць да сэрца (разм.) — востра ўспрымаць і перажываць за што-н.

  • Браць голымі рукамі (з адмоўем «не») (разм.) — авалодваць кім-, чым-н. без асаблівых цяжкасцей.

  • Браць на пуп (разм.) — перанапружвацца фізічна.

  • Браць на цыгундар (разм.) — прыцягваць да адказнасці.

  • Браць пад казырок (разм.) — аддаваць чэсць, прыкладаючы правую руку да галаўнога ўбора.

  • Браць ногі на плечы (у рукі) (разм. жарт.) — уцякаць што ёсць сілы.

  • Чорт яго (яе) не бярэ (разм.) — нічога не здараецца.

|| зак. узяць, .

|| наз. узяцце, .

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)