Verbum

знаёмы, ✂.

1. Такі, пра якога ведалі раней, вядомы.

   • Знаёмая мелодыя.

2. Які зведаў, выпрабаваў што-н.

   • Чалавек, з. з тутэйшымі парадкамі.

3. Які знаходзіцца ў знаёмстве (у 1 знач.) з кім-н., асабіста вядомы.

   • З. чалавек.
   • Добры з. (наз,).
   • Спаткаць знаёмага (наз.).

знайсці, ✂; зак.

1. Заўважыўшы, узяць; выявіць у выніку пошукаў, назіранняў, роздумаў і пад.

   • З. грыб.
   • З. грошы на дарозе.
   • З. згубленую рэч.
   • З. выхад з цяжкага становішча.
   • З. новы спосаб рашэння задачы.
   • З. апраўданне чаму-н.

2. Заспець, убачыць, выявіць дзе-н. ці ў якім-н. стане.

   • Не з. дома сябра.
   • З. каго-н. ляжачым хворым.

3. каго-што ў кім-чым. Зазнаць, сустрэць што-н. з боку каго-, чаго-н.

   • З. ў чым-н. суцяшэнне.
   • Я не знайшоў у гэтым нічога асаблівага.
   • З. добрага дарадчыка ў кім-н.

4. каго-што або з дадан. сказам. Прыйсці да высновы, палічыць, прызнаць, склаўшы думку пра каго-, што-н.

   • З., што таварыш праў.
   • З. неабходным паведаміць аб прыездзе.
   • Урач знайшоў яго здаровым.

5. прош. час, знайшоў (незак. цяпер. знаходзіць) з займ. ва ўскосн. скл. або з прысл. і з інф. Ужыв. пры іранічных адносінах да каго-, чаго-н. (разм.).

   • Знайшоў чаму радавацца (няма чаму радавацца).
   • Знайшлі з-за чаго сварыцца (няма з-за чаго сварыцца).
   • Знайшоў дурня (выражэнне нязгоды з кім-, чым-н., адмаўлення ад чаго-н.).

◊

• Знайсці сабе смерць (магілу) дзе (высок.) — памерці, загінуць дзе-н.

• Знайсці сябе — зразумець сваё прызванне, прызначэнне, правільна вызначыць свае інтарэсы, схільнасці.

|| незак. знаходзіць, ✂.

|| наз. знаходжанне, ✂.

знайсціся, ✂; зак.

1. Выявіцца, адшукацца.

   • Пража знайшлася.
   • Ахвотнікаў ехаць не знайшлося.

2. Не разгубіўшыся, выйсці з цяжкага становішча.

   • Не знайшоўся адразу, што адказаць.

|| незак. знаходзіцца, ✂.

знак, ✂, м.

1. Метка, прадмет, якім абазначаецца, выражаецца што-н.

   • Знакі адрознення (умоўныя абазначэнні на форменным адзенні, якія паказваюць род войск, званне і пад.).
   • Знакі ўзнагароды (пра ордэны, медалі).
   • Грашовы з. (крэдытны білет).
   • З. паштовай аплаты (марка).

2. Знешняе сведчанне, прымета чаго-н.

   • Знакі ўвагі.
   • Нядобры з.
   • Маўчанне — з. згоды.

3. Жэст, рух, якім сігналізуюць, паведамляюць што-н.

   • Падаць з. галавой.

◊

• Пад знакам чаго (высок.) — кіруючыся якой-н. ідэяй, якім-н. імкненнем.

  • Пад знакам барацьбы за мір.

• У знак чаго — як сведчанне, доказ чаго-н., выяўляючы, паказваючы што-н.

  • У знак памяці.

  • У знак пратэсту.

|| прым. знакавы, ✂.

• Знакавая сістэма (сістэма знакаў як сродак камунікацыі ў 2 знач. і спец.).

знакаміты, ✂.

Шырока вядомы, славуты.

• З. горад.

|| наз. знакамітасць, ✂.

знамянальны, ✂.

1. Важны, значны.

   • Знамянальныя падзеі.
   • Знамянальная дата.

2. У мовазнаўстве: які мае самастойнае значэнне; проціл. службовы.

   • Знамянальныя часціны мовы.

|| наз. знамянальнасць, ✂.

знаны, ✂ (разм.).

1. Вядомы, славуты.

   • З. ў рэспубліцы чалавек.

2. Знаёмы, пазнаны ў мінулым.

   • Знаныя дарогі.

|| наз. знанасць, ✂.

знарок, прысл.

З якой-н. мэтай, з пэўнымі намерамі.

• З. папярэдзіў.
• Як з. (нібы назло).

знасіцца, ✂; зак.

Стаць непрыгодным ад доўгай носкі ці работы.

• Боты знасіліся.
• Поршні знасіліся.
• Арганізм знасіўся (перан. дачасна састарыўся, аслабеў).

|| незак. зношвацца, ✂.

|| наз. знос, ✂ і зношванне, ✂.

• Знос аўтапакрышак.
• Няма зносу чаму-н. або не ведае зносу што-н. (доўга не зношваецца; разм.).
• Працаваць на знос (перан.).
• Зношванне арганізма (перан.).

знасіць​¹, ✂; зак.

Доўгай носкай зрабіць непрыгодным.

• З. сукенку.

◊

• Не знасіць галавы каму (разм.) — не мінуць пакарання, не ўцалець, загінуць з-за сваёй неасцярожнасці, свавольства і пад.

|| незак. зношваць, ✂.

|| наз. зношванне, ✂.